Toshkent, O‘zbekiston – 27-may kuni Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti (JIDU) Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar institutida (IXTI) “Markaziy Osiyo va Xitoy: hamkorlikning yangi darajasi” mavzusida davra suhbati bo‘lib o‘tdi. Tadbirda universitet rahbariyati, professor-o‘qituvchilari va xalqaro hamkorlar, jumladan Janubiy Illinoys universiteti, Sinxua universiteti, Progressiv islohotlar markazi, Xitoy Fanlar akademiyasi, Tyanszin universiteti, Yangi O‘zbekiston universiteti kabi nufuzli ta’lim muassasalari vakillari ishtirok etdi.
Davra suhbati JIDU birinchi prorektori Akram Umarov va IXTI direktori o‘rinbosari Shaxboz Axmedovlarning kirish so‘zlari bilan boshlandi. Tadbir ikkita asosiy panelga bo‘lingan bo‘lib, ularning har biri Xitoy va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi rivojlanayotgan munosabatlarning turli jihatlariga bag‘ishlandi.
Shaxboz Axmedov moderatorlik qilgan birinchi panel Xitoy tashqi siyosati, uning yangi tendensiyalari va o‘zgaruvchan dinamikasini o‘rganishga bag‘ishlandi. Mahalliy va xalqaro institutlar mutaxassislari Xitoyning global strategiyasi va tashabbuslari haqida suhbat qildilar. Keyingi esa Janubiy Illinoys universitetining katta ilmiy xodimi Odil Gafarov Xitoyning tashqi siyosatning beshta tamoyiliga, jumladan, qo'shilmaslik va aralashmaslik siyosatiga asoslangan rasmiy davlat siyosati haqida batafsil ma'lumot berdi. "Bir makon, bir yo'l" institutining Xitoy va globallashuv markazining ilmiy xodimi, Sinxua universiteti tadqiqotchisi Zun Ahmed Xon Xitoyning Markaziy Osiyo va Pokistonga nisbatan tashqi siyosatini tahlil qildi. Ko'p qutbli dunyo sharoitida Xitoy xalqaro huquqiy normalar va majburiyatlarga muvofiq "Bir makon, bir yo'l" tashabbusini faol ravishda ilgari surmoqda. Xitoy nafaqat murakkab infratuzilma loyihalariga, balki ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishga ham alohida e’tibor qaratmoqda, bu esa Xitoyning mintaqadagi hamkorlar bilan o‘zaro munosabatlariga yanada kengroq va har tomonlama yondashuvini anglatadi deya ta’kidladi u. Bundan tashqari, Alauddin Kamilov va Ammar Yunas Xitoyning o'zgaruvchan tashqi siyosati to'g'risida o'z fikrlarini bildirishdi.
Ikkinchi panel Xitoy va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi dolzarb munosabatlarga bag‘ishlandi. Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar institutining Xitoyshunoslik dasturi rahbari Abbos Boboxonovga ko‘ra, Xitoy Markaziy Osiyoga nisbatan faol tashqi siyosat yurita boshlagan. Shuningdek, Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temir yo‘l loyihasiga alohida to‘xtalib o‘tdi. Timur Mirzayev O‘zbekistonning sayyohlik salohiyati haqida gapirib, turizmning qaysi sohalarida yanada rivojlantirish uchun imkoniyatlar mavjudligiga to‘xtalib o‘tdi. Bundan tashqari, Moaz Avan, Olesya Dovgalyuk va Pengshan Pan so‘zga chiqib, Xitoy va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi munosabatlarning turli jihatlarini muhokama qildilar. So‘zga chiqqanlar ushbu munosabatlarning turli jihatlari, jumladan, iqtisodiy sheriklik, energetika diplomatiyasi va ko‘p tomonlama tuzilmalar doirasidagi hamkorlikka to‘xtaldi. Muhokama ishtirokchilari Xitoyning Markaziy Osiyodagi ta’siri va mintaqadagi strategik manfaatlari haqida to‘liq ma’lumot berdilar.
Davra suhbati ishtirokchilarga o‘zaro manfaatli mavzular bo‘yicha fikr almashish imkonini beruvchi suhbat bilan yakunlandi. Tadbirda Xitoy va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi hamkorlik va muloqotni davom ettirish muhimligi, rivojlanayotgan sheriklik haqida qimmatli ma’lumotlar va xilma-xil istiqbollar taqdim etilishi ta’kidlandi. Davra suhbati Xitoyning Markaziy Osiyodagi o‘rni va kengroq tashqi siyosat maqsadlarini chuqurroq tushunishga, shuningdek, Xitoy tashqi siyosatining ko‘p qirrali jihatlari va mintaqaviy tashabbuslarini chuqur muhokama qilishga yordam berdi.
