O‘z tadqiqotlarida Eshvin Raguraman va IXTI ko‘ngillisi Davronbek Mamasoliyev Eronning Yaqin Sharqdagi proksidan foydalanishga asoslangan tashqi siyosatining tarkibiy rivojlanishi va ortib borayotgan zaifligini o‘rganadilar. Mualliflarning ta’kidlashicha, 2025-yil iyun oyida Eron va Isroil o‘rtasidagi misli ko‘rilmagan harbiy to‘qnashuv natijasida mintaqadagi keskinlik cho‘qqisiga yetgan bir paytda, Tehronning Hizbulloh, husiylar va HAMAS kabi nodavlat kuchlarga tayanish chegaralari tobora yaqqol ko‘zga tashlanmoqda. Bu vositachilarning zaiflashuvi, ayniqsa Suriyada Asad rejimi qulaganidan so‘ng, Eronning an’anaviy assimetrik urush strategiyasi doirasida harakat qilish qobiliyatiga putur yetkazdi va uni “Haqiqiy va’da III” operatsiyasining boshlanishi misolida yanada to‘g‘ridan-to‘g‘ri va ochiq qarama-qarshilikka undadi. Tadqiqotda ta’kidlanishicha, Suriyaning logistika markazi sifatida yo‘qotilishi va Eronning Iroqdagi ta’siri ustidan nazoratning kuchayishi Tehronning mintaqaviy tarmog‘ini saqlab qolish imkoniyatini sezilarli darajada cheklaydi.   Mualliflar, avvalo, AQSH sanksiyalarining qayta joriy etilishi tufayli yuzaga kelgan iqtisodiy cheklovlar Eronning iqtisodiy jihatdan samarali proksi-guruhlarga qaramligini qanday chuqurlashtirgani va shu bilan birga ularni qo‘llab-quvvatlash uchun zarur bo‘lgan infratuzilmaga putur yetkazganini kuzatadilar. Neft sektorida Eronning Suriya kabi ittifoqchi davlatlarga yashirin eksport qilish orqali sanksiyalarni chetlab o‘tish strategiyasi, ayniqsa Isroilning neft infratuzilmasiga yaqinda jahon energetika bozorlarida noroziliklar keltirib chiqargan maqsadli zarbalari nuqtai nazaridan moslashuvchan va mo‘rt deb tavsiflanadi. Suriyaga Eron neftini yetkazib berishni qisqartirish va xom neft savdosini 17 mamlakatga kengaytirish bo‘yicha sa’y-harakatlar Eron iqtisodiy diplomatiyasining bosim ostida o‘zgarishining asosiy ko‘rsatkichlari sifatida taqdim etilgan.   Keyinchalik, maqolada hokimiyat va qonuniylik haqidagi mintaqaviy tasavvurlarni shakllantiruvchi ijtimoiy-siyosiy landshaftlar ko‘rib chiqiladi. Yaman va Iroqning o‘ziga xoslikka yo‘naltirilgan jamiyatlari proksi-tizimlarning barqarorligini ko‘proq mafkuraviy va ramziy nuqtai nazardan talqin qilishga moyil bo‘lsa, Fors ko‘rfazidagi texnokratik davlatlar Eronning harakatlariga pragmatik geosiyosiy nuqtai nazardan yondashmoqda. Qarashlardagi bu farq Eron hamkorlarining mahalliy qo‘llab-quvvatlashiga ham, ittifoqlarning mintaqaviy muvozanatiga ham ta’sir ko‘rsatadi. Mualliflar, shuningdek, husiylarning Bob al-Mandeb bo‘g‘ozidagi vositalaridan foydalanishini ko‘rib chiqadilar. Ularning dengiz yo‘llariga hujumlari – masalan, Rubymar tankeri voqeasi – Eron bayonotlariga ko‘ra ham strategik uzilish, ham mafkuraviy pozitsiya vazifasini bajaradi.   So‘nggi qismda mualliflar Eronning proksi strategiyasining barbod bo‘lishini nafaqat taktik zaiflik, balki geosiyosiy burilish nuqtasi sifatida ham talqin etadilar. Proksilar o‘zlarining tiyib turuvchi ta’sirini yo‘qotib, Eron ichida ichki tartibsizliklar kuchayib borar ekan, Tehronning ochiq to‘qnashuv uchun chegarasi pasayib bormoqda. Raguraman va Mamasoliyevning ta’kidlashicha, Eronning 2025-yil iyun oyida Isroil hududiga raketa hujumlari o‘nlab yillar davom etgan yashirin urushdan sezilarli chekinishni anglatadi. Ushbu yangi bosqichda Tehronning tashqi siyosati nafaqat strategik noaniqlik, balki tez qayta qurishni boshdan kechirayotgan mintaqada o‘z ta’sirini qayta o‘rnatish zarurati bilan belgilanadigan ochiq qarama-qarshilik davriga kirmoqda. Mualliflarning fikricha, bu o‘zgarish Yaqin Sharqdagi xavfsizlik arxitekturasini butunlay o‘zgartirishi mumkin, bu esa mintaqaviy o‘yinchilar uchun ham, butun xalqaro hamjamiyat uchun ham jiddiy oqibatlarga olib keladi.   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.

Rustam Maxmudovning “Markaziy Osiyo birligi siyosati: mintaqada barqarorlikni ta’minlashda O‘zbekistonning roli” mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjumanda taqdim etgan maqolasi Toshkentning Markaziy Osiyodagi siyosati rivojlanishini har tomonlama tahlil qiladi. Muallif uchta asosiy bosqichni ajratib ko‘rsatadi: birinchisi (2016-2020-yillar) – keng ko‘lamli islohotlarni boshlash va savdo aylanmasi, sayyohlik va madaniy almashinuvlarning o‘sishi orqali qo‘shni davlatlar bilan faol yaqinlashish, shuningdek, mintaqa davlatlari rahbarlarining maslahatlashuv uchrashuvlari formatini joriy etish; ikkinchisi (2020-2023-yillar) – O‘zbekiston Markaziy Osiyoda faol siyosatini saqlab qolgan holda gumanitar yordam ko‘rsatgan va iqtisodiy aloqalarni tiklagan COVID-19 pandemiyasi oqibatlarini bartaraf etish; va uchinchi bosqich joriy yillarda boshlanib, transport va iqtisodiy hamkorlikni chuqurlashtirish, Afg‘oniston bozorini ochish va resurslarni mintaqaviy ta’minot zanjirlariga kiritish bilan tavsiflanadi.   Maqolaning ikkinchi qismida Mahmudov mintaqaviy siyosatning yangi bosqichi uchun chaqiriqlar va imkoniyatlarni belgilaydigan “makro omillar”ni tahlil qiladi. Global geosiyosiy o‘zgarishlar ikki qutbli dunyodan “qutbsiz” dunyoga o‘tishga olib kelmoqda, bu yerda yirik davlatlar Markaziy Osiyoda xavfsizlikni ta’minlash vazifalarini yaratib, vaziyatga qarab ittifoqlar tuzishga majbur bo‘lmoqda. AQSH va Xitoy o‘rtasidagi sun’iy intellekt va kvant texnologiyalari sohasidagi texnologik raqobat kadrlar tayyorlash va innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha umumiy mintaqaviy strategiya zarurligini oshirmoqda. “O‘sishga intilish” va iste’molchilar jamiyati falsafasi mintaqaning iqlim cheklovlari bilan, ayniqsa suv tanqisligi sharoitida ziddiyatga kirishmoqda, bu esa barqaror rivojlanish uchun “yashil o‘sish” paradigmasini qayta ko‘rib chiqishni talab qiladi. Nihoyat, umummintaqaviy o‘ziga xoslikni mustahkamlash madaniy-tarixiy birlik g‘oyasidan butun Markaziy Osiyo yoshlari va mutaxassislarini birlashtirishga qodir bo‘lgan “pastdan yuqoriga” integratsiya g‘oyalarini shakllantirishga o‘tishni nazarda tutadi.   Muallif ushbu chaqiriqlarga munosib va o‘z vaqtida javob berish ko‘p tomonlama hamkorlikdan to‘laqonli mintaqaviy integratsiyaga o‘tish uchun sharoit yaratishini ta’kidlaydi. Toshkentning faol yo‘nalishi va qo‘shma loyihalardan olinadigan foydalanishni maksimal darajada oshirishga asoslangan amaliy yondashuvi tufayli O‘zbekiston “beqaror global dengiz”da “tinch bandargoh”ni ta’minlab, barqaror hamkorlikning harakatlantiruvchi kuchiga aylanishi mumkin. Bunday strategik yo‘nalish nafaqat Markaziy Osiyoda siyosiy va iqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash, balki XXI asr voqeligiga mos keladigan integratsiya jarayonlari uchun yangi yo‘nalishlarni belgilash imkonini beradi.   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.

Energetika diplomatiyasi va geosiyosati markazi jamoasining yangi maqolasida mualliflar “energetika xavfsizligi” tushunchasini ta’riflab, uning texnik, iqtisodiy, geosiyosiy va ekologik jihatlarini ko‘rib chiqishgan. Mualliflar ta’kidlashicha, energiyaga bo‘lgan hozirgi jahon talabi va global dekarbonizatsiya tendensiyasi davlatlardan ta’minot ishonchliligini iqlim xavflariga bardoshlilik bilan muvozanatlashtirishni talab qilmoqda.   Maqolada yetakchi iqtisodiyotlar – Germaniya, Yaponiya, AQSH, Xitoy, shuningdek, energetika tizimlari rivojlanish darajasi bo‘yicha taqqoslanadigan davlatlar (Qozog‘iston, Misr, Eron) strategiyalari tahlil qilingan. Energiya manbalarini diversifikatsiya qilish, qayta tiklanuvchi energiya manbalari va yadro energetikasini rivojlantirish, energiya samaradorligini oshirish hamda energiyani saqlash tizimlarini yaratish kabi yo‘nalishlarga alohida e’tibor qaratilgan. Qiyosiy sharh asosida har bir mamlakatda energiya manbalarini import qilish va o‘z ishlab chiqarishi o‘rtasidagi muvozanat qanday shakllanganligi ko‘rsatib berilgan.   Mualliflar energiya balansi tuzilmasi va importga qaramlik darajasini taqqoslaydilar: O‘zbekiston qazilma yoqilg‘ilar (asosan tabiiy gaz) ulushi bo‘yicha Qozog‘iston va Eronga yaqin, biroq qayta tiklanadigan energiya va atom energetikasi rivojlangan mamlakatlardan (Germaniya, Yaponiya, Xitoy) orqada qolmoqda. Shu bilan birga, tashqi qaramlikning pastligi barqarorlikni kafolatlamasligi ta’kidlangan - yuqori darajadagi taqchilliklar va infratuzilmaning eskirishi hatto resurslar bilan boy davlatlar uchun ham jiddiy muammolarga aylanmoqda.   Maqolaning yakuniy qismida O‘zbekiston uchun tavsiyalar ishlab chiqilgan: qayta tiklanuvchi energiya manbalari va atom energetikasini keng ko‘lamda rivojlantirish orqali energiya balansini diversifikatsiya qilish, infratuzilmani modernizatsiya qilish va energiya tejash amaliyotlarini joriy etish, to‘plash tizimlari va “aqlli” tarmoqlarni yaratish, energiya almashinuvi bo‘yicha mintaqaviy hamkorlikni mustahkamlash, shuningdek, institutsional islohotlar va kadrlar salohiyatini rivojlantirish. Mualliflar mamlakatning milliy xususiyatlarini hisobga olgan holda xalqaro ilg‘or tajribalarni moslashtirish zarurligiga alohida urg‘u berishgan.   Maqolani “Journal of Interdisciplinary Science”da o‘qing   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.

Atlantadagi (AQSH, Jorjiya shtati) Xitoy tadqiqotlari markazi tomonidan “China Currents” jurnalida chop etilgan doktor Abbos Boboxonovning maqolasi Xitoy Kommunistik partiyasi (XKP) uchinchi plenumi Pekin siyosatining, ayniqsa Markaziy Osiyoga nisbatan, yo‘nalishlarini qanday belgilashi mumkinligi haqida batafsil va nozik tahlilni taqdim etadi. Muallif 1978-yildagi tarixiy Uchinchi Plenumga o‘xshatib, so‘nggi plenumni Xitoyda o‘sib borayotgan iqtisodiy muammolar – o‘sish sur’atlarining pasayishi, sanoatning qisqarishi va demografik bosim oldida o‘zini tahlil qilish va qayta ko‘rib chiqish pallasi sifatida baholaydi. Plenum tomonidan “Xitoy modernizatsiyasini ilgari surish uchun islohotlarni yanada chuqurlashtirish to‘g‘risida”gi qarorning qabul qilinishi, partiya nazoratining ehtiyotkorona kuzatuvi ostida bo‘lsa-da, bozor islohotlariga qat’iy sodiqlikni ko‘rsatadi.   Boboxonovning ta’kidlashicha, plenum yakunlari diplomatik almashinuvlar va investitsiya kelishuvlarini faollashtirishga turtki bo‘ldi. Xitoy va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi savdo ko‘rsatkichlari sezilarli darajada o‘sdi – 2022-yildagi 70 milliard dollardan 2024-yilda qariyb 95 milliard dollargacha – va bu yaqinda bo‘lib o‘tgan prezident tashriflari chog‘ida olingan keng ko‘lamli sarmoyaviy va’dalar bilan to‘ldirilmoqda. Bu voqealar o‘zaro bog‘liqlikning chuqurlashib borayotganini ko‘rsatadi, bunda Markaziy Osiyo bir vaqtning o‘zida ham xomashyo manbai, ham Xitoyni Yevropa va Yaqin Sharq bilan bog‘lovchi logistika yo‘lagi sifatida ikki tomonlama rol o‘ynaydi. Shu bilan birga, Xitoyning mintaqada “yashil” energetikani rivojlantirish tashabbuslarini, jumladan, Xinjiang Goldwind kabi kompaniyalar tomonidan amalga oshirilayotgan shamol va quyosh energiyasi loyihalarini qo‘llab-quvvatlashi iqlimni muhofaza qilish bo‘yicha global majburiyatlarga va mintaqani ekologik o‘zgartirish maqsadlariga tobora mos kelayotganini ko‘rsatadi.   Maqolada ko‘rsatilgan hamkorlikning yana bir yangi yo‘nalishi – agrobiznesdir. Xitoy rahbariyati uzoq muddatli oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashga intilayotganligi sababli, Markaziy Osiyoning qishloq xo‘jaligi salohiyati Xitoyning ichki ehtiyojlariga qimmatli qo‘shimcha sifatida qaralmoqda. Uchinchi plenumning ulkan Xitoy bozorini umumiy global imkoniyatga aylantirishga chaqirig‘i mintaqadan qishloq xo‘jaligi mahsulotlari eksportini ko‘paytirishga yo‘l ochishi mumkin. Nihoyat, maqolada ta’kidlanishicha, Xitoyning mintaqaviy barqarorlikdan strategik manfaatdorligi - xususan, Shinjionga nisbatan sezgirligi tufayli – uning kelajakdagi hamkorligini ham belgilab beradi. Iqtisodiy hamkorlik bilan bir qatorda, Shanxay hamkorlik tashkiloti kabi platformalar orqali xavfsizlik, terrorizmga qarshi kurash va mintaqaviy muvofiqlashtirish sohalaridagi hamkorlikni kengaytirish davom etishi kutilmoqda.   Xulosa qilib aytganda, doktor Boboxonov uchinchi plenumdan keyin Xitoy va Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasida rivojlanishi mumkin bo‘lgan ko‘p qirrali aloqalarning keng qamrovli prognozini taqdim etadi. Uning ta’kidlashicha, Pekinning yangilangan islohotlar yo‘nalishi, garchi ichki sabablarga asoslangan bo‘lsa-da, mintaqa uchun muqarrar ravishda tarkibiy oqibatlarga olib keladi, bu esa uning ham strategik hamkor, ham Xitoyning tashqi iqtisodiy tashabbuslarini sinovdan o‘tkazish uchun maydon sifatidagi rolini kuchaytiradi. Shu munosabat bilan Markaziy Osiyo Xitoyning uzoq muddatli iqtisodiy qayta qurilishida ham manfaatdor tomon, ham foyda oluvchiga aylanmoqda.   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.

O‘z maqolasida Rustam Maxmudov yashil o‘tish haqidagi zamonaviy munozara yanada chuqurroq va nochiziqli mulohazani talab etishini ta’kidlaydi. Muallif Yevropa Komissiyasining ta’riflariga asoslanib, yashil o‘tish nafaqat texnologik innovatsiyalarni, balki iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish modelining o‘zida ham tub o‘zgarishlarni nazarda tutishini qayd etadi. Biroq, Maxmudov mutaxassis sifatida e’tirof etganidek, hozirgi yondashuvlar ko‘pincha chiziqli mantiq domida qolmoqda – go‘yo gap yashirin ziddiyatlar va tarkibiy cheklovlarni hisobga olmagan holda bir tizimdan boshqasiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘tish haqida ketayotgandek.   Maqolada sanoat inqiloblari davrida ildiz otgan “o‘sishparastlik” – ishlab chiqarishni miqdoriy ko‘paytirish mafkurasi hodisasiga alohida e’tibor qaratilgan. Maxmudov hatto yashil o‘tishning asosiy elementi bo‘lgan aylanma iqtisodiyot tarafdorlari ham ko‘pincha mahsuldorlik qarashlarining asiri bo‘lib qolayotganini asosli tarzda ko‘rsatib beradi. U aylanma modelni tanqidiy tahlil qilib, uning ziddiyatini ko‘rsatadi: amalda, cheksiz texnologik yangilanish va ommaviy iste’molni saqlab qolish litiy va nodir yer metallari kabi yangi resurslarni qazib olishning ko‘payishiga olib keladi, bu esa e’lon qilingan maqsadlarning haqiqiy barqarorligini shubha ostiga qo‘yadi.   Muallif ommaviy iste’mol mafkurasi, Yozef Shumpeter tomonidan tasvirlangan ijodiy buzg‘unchilik mexanizmlari va zamonaviy texnologik taraqqiyot mantig‘i o‘rtasidagi bog‘liqlikni batafsil yoritib beradi. Maxmudovning ta’kidlashicha, talabni doimiy ravishda rag‘batlantirmasdan va tovarlarning eskirishini tezlashtirmasdan, kapitalistik iqtisodiyot dinamikasi mumkin emas, demak, yashil o‘tish ham bu qonuniyatlardan chetda qola olmaydi. Shu nuqtai nazardan, u haqiqatan ham yopiq aylanma iqtisodiyotni barpo etish imkoniyatiga shubha bilan qaraydi, chunki resurslarni qayta ishlash jismoniy, termodinamik va iqtisodiy chegaralarga ega.   Nihoyat, ekspert ta’kidlashicha, yashil texnologiyalar foydalanish bosqichida chiqindilarni kamaytirishiga qaramay, qazib olish va ishlab chiqarish bosqichlarida sezilarli ekologik xarajatlar bilan birga keladi. Maxmudov litiy va nodir yer elementlarini qazib olishda ifloslanish darajasi yuqoriligi va elektromobillar ishlab chiqarishda uglerod izi ko‘pligi haqida ishonchli ma’lumotlarni keltiradi. Tahlilni yakunlar ekan, u nafaqat hozirgi yashil o‘tish modelining zaif tomonlarini aniqlash, balki uni takomillashtirishning yanada real yo‘llarini taklif etishga qodir bo‘lgan keyingi fundamental tadqiqotlar zarurligi haqida xulosa chiqaradi.   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.

Moskva davlat xalqaro munosabatlar instituti (MGIMO) professori Ivan Safranchuk va Rustam Maxmudov Markaziy Osiyodagi islomiy radikalizmga bag‘ishlangan tadqiqotlarida mintaqadagi radikal islomiy harakatlarning tarixiy rivojlanishi, qonuniyatlari va kelajak yo‘nalishlarini tahlil qiladilar. Mualliflar ta’kidlashlaricha, XX asr davomida Markaziy Osiyoda islomning rivojlanishi asosan ichki mintaqaviy jarayonlar ta’sirida, mahalliy an’analar va o‘ziga xoslik shakllanishi bilan chambarchas bog‘liq holda yuz bergan. Ular, sovet davrida islomiy amaliyotlar bostirilgan bo‘lsa, XX asr oxiridagi siyosiy erkinlashtirish, ayniqsa qayta qurish davrida siyosiy islomning qayta tiklanishiga olib kelganini va bu mintaqa bo‘ylab turli harakatlar hamda tashkilotlarning paydo bo‘lishiga turtki berganini ta’kidlaydilar. Biroq, mualliflar ushbu guruhlar dastlab diniy va siyosiy fikr shakllanishida muhim rol o‘ynagan bo‘lsa-da, ular asta-sekin davlat hokimiyati tomonidan chetlatilgani va bu ularning mamlakat ichidagi ta’sirini cheklaganini qayd etadilar.   Mualliflar Markaziy Osiyoda faoliyat yuritayotgan radikal islomiy tashkilotlarning ikki turi o‘rtasida aniq farq o‘tkazishni taklif qiladilar. Birinchi toifaga ichki islomiy uyg‘onishga yo‘naltirilgan, diniy poklanish va siyosiy hayotda zo‘ravonliksiz ishtirok etishga urg‘u beradigan guruhlar kiradi. Ikkinchi turga Markaziy Osiyodan keng geosiyosiy maqsadlarni amalga oshirish uchun odam yollash va amaliy baza sifatida foydalanishga intilayotgan xalqaro tashkilotlar kiradi. Safranchuk va Maxmudov ta’kidlashlaricha, har ikkala toifadagi tashkilotlar ham mintaqaviy hukumatlar tomonidan ularning faoliyatini to‘xtatish uchun huquqiy, siyosiy va kuch ishlatish choralarini qo‘llaydigan kuchli bosimga duch kelmoqda. Bundan tashqari, ular ilgari mintaqada o‘z ta’sirini kengaytirishga intilgan jihodchi harakatlar jiddiy harbiy mag‘lubiyatga uchragani, bu esa ularning amaliy salohiyati va g‘oyaviy jozibadorligini zaiflashtirganini qayd etadilar.   Radikal islomiy tashkilotlarning ushbu muvaffaqiyatsizliklariga qaramay, mualliflar Markaziy Osiyoda islomiy radikalizm butunlay yo‘qolib ketmasligi mumkin, degan xulosaga keladilar. Ularning fikricha, mintaqada davom etayotgan diniy uyg‘onish – ijtimoiylashuv va madaniylashuv jarayonlari tufayli – radikal g‘oyalarning saqlanib qolishi uchun qulay muhit yaratadi. Garchi davlat qatag‘onlari siyosiy islomning eng ochiq ko‘rinishlarini to‘xtatsa-da, diniy ongning kengayish tendensiyasi radikal qarashlar, ayniqsa jamiyatning norozi qatlamlari orasida ma’lum darajada qo‘llab-quvvatlanishda davom etishi mumkinligini anglatadi. Shu munosabat bilan, tadqiqot hukumatlar radikallashuvga qarshi kurashish bo‘yicha sa’y-harakatlarini ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni hal qilish va mo‘tadil islomni rag‘batlantirishga qaratilgan siyosat bilan uyg‘unlashtirib, hushyorlikni saqlab qolishlari kerakligini taklif qiladi.   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.