Frontier Talks turkumimiz doirasida O‘zbekistondagi Xalqaro suv resurslarini boshqarish instituti vakili doktor Barbara Yanush-Pavlettani JIDU o‘qituvchilari va talabalari uchun “Orol dengizi havzasida davlatlararo hamkorlik – bugungi holati va istiqbollari” mavzusida ma’ruza o‘qishga taklif etdik.
O‘n yillar davomidagi tadqiqotlar va mintaqaviy faoliyatga asoslanib, doktor Yanush-Pavletta Orol dengizi havzasining bir vaqtlar gullab-yashnagan ichki dengizdan inson faoliyati tufayli atrof-muhit tanazzulining eng tashvishli misollaridan biriga aylanishi haqida keng qamrovli ma’lumot berdi. U havzani boshqarishning tarixiy yo‘nalishini kuzatib, paxta yakkahokimligi va gidravlik infratuzilmaga ustuvorlik bergan sovet davri suv taqsimoti tizimini alohida ta’kidladi. Bu esa pirovardida Orol dengizining qurib qolishiga olib keldi.
Ma’ruza yuqori oqimda gidroenergetikani rivojlantirish va quyi oqimda qishloq xo‘jaligi ehtiyojlari o‘rtasidagi geosiyosiy ziddiyatlarga bag‘ishlandi, Markaziy Osiyo davlatlarining ustuvor yo‘nalishlari o‘rtasidagi farqlarga e’tibor qaratildi. Doktor Yanush-Pavletta ko‘p tomonlama mexanizmlarning rivojlanishi, jumladan, mintaqadagi ekologik hamkorlikning asosiy vositasi bo‘lib qolayotgan Orolni qutqarish xalqaro jamg‘armasining (OQXJ) tashkil etilishi va tuzilmasi haqida so‘zlab berdi.
Ma’ruzaning asosiy g‘oyalari transchegaraviy suvlarni boshqarishda o‘zaro ishonch, strategik ko‘rish va manfaatdor tomonlarning keng qamrovli ishtiroki muhimligini ta’kidladi. Doktor Yanush-Pavletta, shuningdek, kichik transchegaraviy havzalar bo‘yicha hozirgi hamkorlik, mahalliy darajada salohiyatni oshirish va mintaqa tashkilotlari hamda kelishuvlarini iqlim o‘zgarishining kuchayib borayotgan ta’siriga tayyorlash zarurligini muhokama qildi.
Sessiya qizg‘in savol-javoblar bilan yakunlandi, unda talabalar va o‘qituvchilar siyosiy murakkabliklar va ekologik tanglik sharoitida ko‘p tomonlama hamkorlikning istiqbollarini muhokama qildilar. IXTI doktor Yanush-Pavlettaga suv diplomatiyasi va barqarorlik bo‘yicha mintaqaviy munozaralarga salmoqli hissa qo‘shgan mazmunli taqdimoti uchun minnatdorchilik bildiradi.
