Yaqinda Turkiyaning Anqara shahriga ilmiy tashrifi chog‘ida IXTI katta ilmiy xodimi Fazliddin Djamalov tadqiqot sohasida ikki tomonlama hamkorlikni rivojlantirish maqsadida Turkiyaning nufuzli institutlari bilan bir qator muhim uchrashuvlar o‘tkazdi. Ushbu tashrif turkiy va Markaziy Osiyo mintaqalariga oid masalalar bo‘yicha tadqiqotlar, nashrlar va strategik muloqot sohasidagi hamkorlik uchun asos yaratdi.
4-noyabr kuni Djamalov janoblari “EkoAvrasiya” jamg‘armasi vasiylik kengashi raisi Hikmet Eren va direktorlar kengashi raisi Kemal Kurtuz bilan ishchi uchrashuv o‘tkazdi. Suhbat davomida Turkiy davlatlar tashkiloti (TDT) va ikki tomonlama munosabatlarga bag‘ishlangan maqolalarni nashr etishdagi o‘zaro manfaatdorlik hamda ularning jurnallariga ilmiy ishlar taqdim etish majburiyati qayd etildi. Shuningdek, Kurtuz janoblari O‘zbekistonga bo‘lajak tashrifi chog‘ida IXTI va JIDU rahbariyati bilan uchrashishga tayyorligini bildirdi.
Shu kuni u Yildirim Beyazit universitetining Xalqaro munosabatlar va strategik tadqiqotlar instituti (ULİSA) direktori, professor Ibrohim Demir bilan uchrashdi. U ULİSAning Markaziy Osiyo va Janubiy Kavkaz ekspertlari bilan iqtisodiy va savdo tadqiqotlarini rivojlantirishga qaratilgan TDT uchun iqtisodiy salohiyat platformasini yaratish tashabbusi haqida so‘zladi. Keyingi hamkorlikni qo‘llab-quvvatlash maqsadida tomonlar Yildirim Beyazit universiteti tomonidan tashkil etilgan “Mintaqaviy munosabatlar dinamikasi: Markaziy Osiyoda yangi imkoniyatlarni izlash” mavzusida Djamalov janoblarining onlayn ma’ruzasini o‘tkazishga kelishib oldilar. U Markaziy Osiyoning ko‘p qirrali tashqi siyosatining chuqur tahlilini taqdim etdi. U Markaziy Osiyoning tashqi munosabatlarida muvozanatlashtiruvchi to‘rtinchi vektorni taklif qilib, Turkiya, Eron va Ozarbayjon kabi mintaqaviy davlatlar G‘arb, Rossiya va Xitoy manfaatlari ta’siriga muqobil sifatida Markaziy Osiyoning iqtisodiy va madaniy aloqalarini diversifikatsiya qilishi mumkinligini ta’kidladi.
5-noyabr kuni Fazliddin Djamalov Turkiya Tashqi ishlar vazirligi Strategik tadqiqotlar markazi (SAM) rahbari Turxan Dilmach bilan muzokaralar o‘tkazdi. Unda Turkiyaning Rossiya-Ukraina mojarosida vositachi sifatidagi salohiyati va TDT doirasidagi munosabatlarni rivojlantirish masalalari muhokama qilindi. Har ikki tomon qo‘shma tadqiqot loyihalariga qiziqish bildirganini tasdiqladi va IXTI hamda JIDU ekspertlarining maqolalarini SAM “Perceptions” jurnalida chop etishga kelishib oldi. Bu esa doimiy bilim almashishga sodiqlikdan dalolat beradi.
Yana bir muhim uchrashuv Geosiyosiy prognozlar instituti (GFI) direktori Guray Alpar bilan bo‘lib o‘tdi. Unda Djamalov janoblari, ayniqsa, geosiyosiy keskinlik kuchayib borayotgan sharoitda, TDTning mintaqaviy integratsiya organi sifatidagi salohiyatini muhokama qildi. Alpar janoblari tashqi siyosatda, xususan, Qo‘shtepa kanali kabi yirik infratuzilma loyihalariga nisbatan yagona Markaziy Osiyo yondashuvining strategik ahamiyatini ta’kidladi. Har ikki tomon akademik doiralarda hamkorlikni davom ettirish uchun “Turkiy xalqaro munosabatlar maktabi”ni tashkil etish g‘oyasini qo‘llab-quvvatladi.
Uning tashrifi “Sahipkiran” strategik tadqiqotlar markazi direktori Sulaymon Erdem bilan uchrashuvda davom etdi. Erdem “O‘rta koridor” kabi loyihalarning muhimligini ta’kidladi. U ushbu yo‘nalishlarda savdo oqimlarining to‘siqsiz harakatini ta’minlash uchun xavfsizlik choralarini kuchaytirish zarurligini ta’kidlab, muhokamalarni raqamli formatda davom ettirishni taklif qildi. Shuningdek, u IXTI va JIDUni 2025-yilgi Strategik xatarlar bo‘yicha xalqaro konferensiyada ishtirok etishga taklif qildi va qo‘shma faoliyatni rasmiylashtirish uchun kelgusida o‘zaro anglashuv memorandumini tuzishga qiziqish bildirdi.
Yakunlovchi uchrashuv Strategik tadqiqotlar va rivojlanish assotsiatsiyasi (SAGEDER) direktori Yunus Emre Kanat bilan bo‘lib o‘tdi. U energetika va barqaror rivojlanishga bag‘ishlangan qo‘shma grant loyihalarini taklif qildi. Bu mintaqaviy energetika muammolarini birgalikda hal qilishga intilishni yana bir bor ta’kidlaydi.
Xulosa qilib aytganda, Fazliddin Djamalovning tashrifi O‘zbekistonning Turkiya akademik va siyosiy institutlari bilan aloqalarini mustahkamlashda muhim qadam bo‘ldi. O‘zbekistonning Turkiyadagi elchixonasi tomonidan qo‘llab-quvvatlangan hamkorlik tadqiqot hamkorligi va strategik sheriklikni chuqurlashtirishga yo‘l ochdi. Ushbu natijalar mintaqaviy barqarorlik va farovonlikka uzoq muddatli ta’sir ko‘rsatishni va’da qiladi. Bu esa IXTI va JIDUning Markaziy Osiyo va undan tashqarida ilmiy va siyosiy muloqotni rivojlantirish missiyasiga mos keladi.
