Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) #FrontierTalks turkumining ikkinchi ochiq seminarini o‘tkazdi. Unda dolzarb mintaqaviy muammolar bo‘yicha ikki nufuzli ekspert ma’ruza qildi. Tadbirda IXTI va Diplomatik akademiya rahbariyati, Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti (JIDU) xodimlari hamda talabalari faol ishtirok etdi. Bu esa eng muhim xalqaro voqealarni chuqurroq anglash uchun seminarning ahamiyatli ekanidan dalolat beradi.
Birinchi taqdimotni Antropologiya va konfliktologiya laboratoriyasi rahbari doktor Azamat Seitov o‘tkazib, O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish bo‘yicha strategik yo‘nalishini ko‘rib chiqdi. Doktor Seitov mamlakatning global savdo tizimiga integratsiyalashuvining keng qamrovli strategiyasi haqida so‘zladi. Bu strategiya muhim huquqiy, iqtisodiy va tarkibiy islohotlarni o‘z ichiga oladi. U O‘zbekistonning Jahon savdo tashkilotiga a’zo bo‘lishi mamlakat tashqi iqtisodiy siyosatining asosiy ustuvor yo‘nalishlaridan biri ekanini ta’kidladi. Bu siyosat savdoni diversifikatsiya qilishni rag‘batlantirish, xorijiy investitsiyalarni jalb etish va raqobatbardoshlikni oshirishga qaratilgan. Suhbat davomida liberallashtirish sa’y-harakatlari bilan mahalliy sanoatni himoya qilish o‘rtasidagi muvozanat kabi potensial muammolar va O‘zbekiston bu qiyinchiliklarni yengish uchun ko‘rayotgan choralar ham muhokama qilindi. Doktor Seitov JSTga a’zo bo‘lish jarayoni iqtisodiyotni modernizatsiya qilish, qonun ustuvorligini mustahkamlash va turmush darajasini oshirishdek kengroq maqsadlarga mos kelishini ta’kidladi.
Batafsil tahlilda doktor Seitov JST talablarini bajarish uchun ko‘rilayotgan huquqiy va protsessual choralar, jumladan, milliy qonunchilikni xalqaro standartlarga muvofiqlashtirish va tarif setkalari bo‘yicha muzokaralar haqida ma’lumot berdi. U JSTga qo‘shilish jarayoniga turli manfaatdor tomonlarni jalb qilish muhimligini ta’kidlab, hukumat islohotlarga muvozanatli yondashuvni ta’minlash uchun biznes, fuqarolik jamiyati va xalqaro hamkorlarning fikrini faol so‘rayotganini aytdi. Shuningdek, muhokamada JSTga a’zolikning O‘zbekiston iqtisodiy siyosati va savdo aloqalariga kutilayotgan ta’siri, bozorlarga kirish va eksport bozorlarini diversifikatsiya qilishdagi potensial afzalliklar masalalari ham ko‘rib chiqildi.
Antropologiya va konfliktologiya laboratoriyasi katta ilmiy xodimi Rustam Maxmudovning ma’ruzasi Tolibon davrida Afg‘oniston iqtisodiyoti va uning xalqaro izolyatsiya sharoitidagi rivojlanishiga chuqur baho berishdan iborat bo‘ldi. Janob Maxmudov Tolibon hokimiyatga qaytganidan keyingi Afg‘onistonning iqtisodiy manzarasini o‘rganib, xalqaro sanksiyalar, xorijiy yordamning to‘xtatilishi va xalqaro tashkilotlarning chiqib ketishi oqibatlarini tahlil qildi. Uning ta’kidlashicha, bu omillar jiddiy iqtisodiy tanazzulga olib kelib, mamlakatdagi qashshoqlik va insonparvarlik muammolarini yanada chuqurlashtirgan.
Mutaxassis shuni qo‘shimcha qildiki, murakkab vaziyatlarga qaramay, toliblar soliq va bojxona yig‘imlarini oshirish kabi muqobil vositalar yordamida iqtisodiyotni barqarorlashtirish yo‘lini izlamoqda. Biroq, bu sa’y-harakatlar ko‘lami cheklangan bo‘lib, tashqi moliyaviy yordamning yo‘qolishini qoplash uchun yetarli emas. Seminarda mintaqaviy iqtisodiy hamkorlik istiqbollari va qo‘shni davlatlarning Afg‘onistondagi iqtisodiy qiyinchiliklarni, xususan, savdo va infratuzilma loyihalari orqali yumshatishdagi o‘rni ham muhokama qilindi. Rustam Maxmudov Afg‘oniston bilan iqtisodiy hamkorlik bahs-munozarali bo‘lib qolayotgan bo‘lsa-da, qo‘shni davlatlar kelgusidagi beqarorlik va insonparvarlik inqirozlarining oldini olishdan manfaatdor ekanini ta’kidladi.
Ma’ruzalar ishtirokchilar o‘rtasida qizg‘in bahs-munozaralarni keltirib chiqardi. Ular davom etayotgan xalqaro izolyatsiya sharoitida O‘zbekistonning iqtisodiy integratsiyasi va Afg‘onistonning kelajakdagi rivojlanish yo‘nalishlari haqida savollar ko‘tardilar. Tadbir mintaqadagi geosiyosiy va iqtisodiy jarayonlarni tushunish muhimligini, shuningdek, ushbu masalalar bo‘yicha xabardorlik asosida muloqot olib borish zarurligini ko‘rsatdi.
Frontier Talks turkumi davom ettiriladi va kelajakda eng muhim mintaqaviy hamda xalqaro masalalarni muhokama qilish uchun yetakchi ekspertlarni jalb etgan holda seminarlar o‘tkazish rejalashtirilmoqda.
