Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti Yaponiyaning Nippon Foundation jamg‘armasi ko‘magida “O‘zbekiston Respublikasining energetik xavfsizligi: transformatsiya va strategiya” loyihasining dastlabki natijalariga bag‘ishlangan seminar o‘tkazdi. Ushbu tadbir yetakchi ekspertlar, amaliyotchilar va xalqaro hamkorlarni jadallashayotgan global energetika o‘tishi va XXI asrni shakllantirayotgan chuqur geosiyosiy o‘zgarishlar sharoitida O‘zbekistonning energiya xavfsizligi masalalarini atroflicha muhokama qilish uchun bir joyga to‘pladi.
Seminarni Oliy Majlis Senati Raisining birinchi o‘rinbosari va JIDU rektori Sodiq Safoyev hamda Nippon Foundation ijrochi direktori Takashi Arikava kirish so‘zi bilan ochdilar. Ular o‘z nutqlarida energiya xilma-xilligini barqaror o‘sish va ekologik majburiyatlar bilan muvozanatlash, mintaqaviy hamkorlik mexanizmlari va institutsional salohiyatni mustahkamlash muhimligini ta’kidladilar, loyihaning O‘zbekistonning uzoq muddatli energetika siyosati va barqaror rivojlanish maqsadlari uchun strategik ahamiyatga ega ekanligini qayd etdilar.
Ochilish sessiyasidan so‘ng JIDU birinchi prorektori va IXTI direktori Akram Umarov yangi texnologik, ekologik va iqtisodiy voqeliklar sharoitida O‘zbekistonning energiya xavfsizligi ustuvorliklariga har tomonlama baho berishga qaratilgan tadqiqotning dastlabki natijalarini taqdim etdi. U loyiha natijalari mamlakatning energetika mustaqilligini ta’minlash, infratuzilmasini modernizatsiya qilish va global noaniqliklar qarshisida yanada barqarorligini oshirish bo‘yicha siyosiy tavsiyalar uchun tahliliy asos bo‘lib xizmat qilishini ta’kidladi.
Seminarda energetika sohasining yetakchi ekspertlari va rahbarlari ishtirokida mutaxassislar muhokamasini o‘tkazildi. O‘zbekiston energetika vaziri o‘rinbosari Umid Mamadaminov hukumatning sanoat va maishiy ehtiyojlar uchun uzluksiz energiya ta’minotini kafolatlashga bo‘lgan intilishini, shuningdek, atom energetikasi salohiyatini rivojlantirishning strategik ahamiyatini alohida ta’kidladi. Ushbu fikrni Atom energiyasi agentligi va “AES qurilishi direktsiyasi” DK direktorining kapital qurilish bo‘yicha o‘rinbosari Otabek Amanov yanada rivojlantirib, O‘zbekistondagi birinchi atom elektr stantsiyasini qurish bo‘yicha erishilgan yutuqlar va uning milliy energetika mustaqilligini mustahkamlash, qazib olinadigan yoqilg‘iga qaramlikni kamaytirish va iqlim barqarorligiga hissa qo‘shishdagi potentsial rolini batafsil tushuntirib berdi.
Energetika xavfsizligining huquqiy va institutsional jihatlariga O‘zbekiston Prezidenti huzuridagi Qonunchilik va huquqiy siyosat institutining Iqtisodiy sohadagi qonunchilik sektori rahbari Komil Rashidov to‘xtalib, xususiy investitsiyalarni jalb qilish, energiya bozorlarini tartibga solish va ekologik mas’uliyatni oshirish uchun keng qamrovli huquqiy asos yaratish zarurligini ta’kidladi. Ushbu fikrlarni to‘ldirgan holda, O‘zbekiston parlamenti a’zosi Umid Yoqubxo‘jayev energetika xavfsizligining geosiyosiy va diplomatik jihatlariga e’tibor qaratib, mintaqaviy energetika hamkorligi va chegaralararo infratuzilma loyihalarining O‘zbekistonning Markaziy Osiyodagi asosiy energetika markazi sifatidagi roli uchun muhimligini uqtirdi.
Akademik va tahliliy nuqtai nazardan, IXTI Iqtisodiy diplomatiya markazi rahbari Gavhar Sultanova energiya transformatsiyasining iqtisodiy va xavfsizlik oqibatlarini o‘rganib, milliy qaror qabul qilish jarayonlariga ilmiy dalillarga asoslangan ma’lumotlarni kiritishning strategik ahamiyatini ta’kidladi. IXTI Energetika diplomatiyasi va geosiyosati markazi xodimi Jahongir Saliyev energetika diplomatiyasining mintaqaviy jihatini yana bir bor ko‘rib chiqib, O‘zbekiston qo‘shni davlatlar va xalqaro hamkorlar bilan konstruktiv muloqot olib borgan holda energiya tranziti va eksporti imkoniyatlarini kengaytirish uchun o‘zining geografik joylashuvidan foydalanishi zarurligini ta’kidladi.
Yakuniy nutqida Sodiq Safoyev seminar davomida bo‘lib o‘tgan serqirra muhokamalarga to‘xtalib, dastlabki hisobot O‘zbekistonning uzoq muddatli energetika strategiyasini shakllantirishda muhim bosqich ekanligini qayd etdi. U tadbirdan kelib chiqqan g‘oyalar va tavsiyalar hukumat va asosiy manfaatdor tomonlar uchun keng qamrovli siyosiy takliflar to‘plamini tayyorlashga qaratilgan kengroq ekspertlar muloqotiga asos bo‘lishini ta’kidladi.
