Toshkent, O'zbekiston - 2024-yil 26-iyul. 2024-yil 14-20-iyul kunlari, O‘zbekiston Respublikasidagi Xitoy Xalq Respublikasi elchixonasining taklifiga binoan, “Xitoy dasturi” rahbari Abbos Boboxonov va Afg‘oniston va Janubiy Osiyoni o‘rganish markazi ilmiy xodimi Islomxon Gafarov Shinjon-Uyg‘ur Avtonom rayoniga tashrif buyurishdi. Tashrifning maqsadi mintaqaning ilmiy va madaniy muhitini o‘rganish edi.
Safar davomida IXTI xodimlari Urumchi shahar rejalashtirish muzeyi, Shinjon universiteti va Narat va Chjunjua Fushoushan tabiat bog‘lari kabi asosiy madaniy va ilmiy ob’ektlarga tashrif buyurishdi. Urumchi shahar rejalashtirish muzeyi Urumchining rivojlanish tarixini va zamonaviy rejalashtirish yechimlarini, xususan barqaror arxitektura loyihalari va infratuzilma tashabbuslarini o‘rganish imkonini berdi.
Tashrif davomida IXTI xodimlari GAC kompaniyasining Shinjon filiali vakillari bilan muzokaralar o‘tkazishdi, bu yerda xodimlar avtoindustriyadagi innovatsion yondashuvlar, ayniqsa, elektr va avtonom transport vositalari sohasida ma’lumot olishdi. Mintaqaviy hokimiyatlar va olimlar bilan uchrashuvlar madaniy almashinuv, ta’lim dasturlari va qo‘shma tadqiqot tashabbuslari masalalarini qamrab oldi.
Viloyat boshqarmalari va olimlar bilan uchrashuvlarda madaniy almashinuv, ta’lim dasturlari va qo‘shma ilmiy tashabbuslar masalalari muhokama qilindi. SHUAR hukumati tashqi ishlar boʻlimi boshligʻi oʻrinbosari Syao Yivey bilan uchrashuvda Oʻzbekiston-Xitoy munosabatlarining bugungi holati va istiqbollari, yaʼni Oʻzbekiston va SHUAR oʻrtasidagi hamkorlik istiqbollari, shuningdek, ishbilarmon doiralar oʻrtasidagi aloqalarni faollashtirish, madaniy-gumanitar hamkorlikni takomillashtirish imkoniyatlari yuzasidan fikr almashildi.
Xitoy-Qirgʻiziston-Oʻzbekiston temir yoʻli qurilishi haqida Syao Yivey SHUAR hukumati ushbu loyihani amalga oshirishga katta eʼtibor qaratayotganini va uning xalqlarimizni birlashtiruvchi zamonaviy koʻprik boʻlishiga ishonishini taʼkidladi. Iqtisodiy nuqtai nazardan, ushbu loyiha Xitoyning g'arbiy mintaqalarini Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan o'zaro bog'lashni tezlashtirishga yordam beradi va Xitoyga Janubiy Osiyo, Yaqin Sharq va undan keyingi Evropa bozorlariga kirish imkonini beradi. Shunday qilib, Shinjon Xitoyni boshqa davlatlar va mintaqalar bilan bog‘lovchi muhim transport markaziga aylanadi, bu esa mintaqani yangi rivojlanish darajasiga ko‘tarish imkonini beradi, ayniqsa, uning Xitoy tashqi siyosatidagi ahamiyatini oshiradi. Uning taʼkidlashicha, temir yoʻl qurilishi Markaziy Osiyo va SHUAR oʻrtasidagi iqtisodiy hamkorlik jarayonini tezlashtirishga qaratilgan.
Shinjon universitetiga tashrif chog‘ida O‘zbekiston va Xitoy o‘rtasida, ayniqsa, tarix, xitoy tili va adabiyoti kabi sohalarda ilmiy va ta’lim almashinuvi imkoniyatlari muhokama qilindi. Shinjon universiteti prorektori Gu Guanxay taʼkidladiki, bugungi kunda universitetda 38 ming talaba tahsil olmoqda, 31 ta tadqiqot platformasi mavjud. Gu Guanxayning so‘zlariga ko‘ra, universitet “Bir kamar, bir yo‘l” loyihasi bo‘yicha Markaziy Osiyo davlatlari bilan hamkorlikni rivojlantirish kontekstida chuqur izlanishlar olib bormoqda. Uchrashuv so‘ngida u Shinjon universiteti o‘zbek olimlari bilan tajriba almashish va o‘zbekistonlik talabalarni grant asosida qabul qilishga tayyorligini bildirdi.
Qadimgi Qashqar shahri va Urumchi xalqaro bozori kabi tarixiy va madaniy diqqatga sazovor joylarga sayohatlar mintaqaning savdo an’analari va madaniy merosi bilan tanishish uchun noyob imkoniyatni taqdim etdi. Qashqarda ishtirokchilar 1442 yilda asos solingan Xitoyning eng katta masjidi - Id Xak masjidiga tashrif buyurishdi, bu esa Xitoyning madaniy merosidagi tarixiy yodgorliklarning ahamiyatini chuqurroq tushunishga imkon berdi.
Madaniy almashinuv, ta’lim dasturlari va qo‘shma tadqiqot tashabbuslari masalalariga katta e’tibor qaratildi. Boboxonov va Gafarov infratuzilma rivoji va mintaqaviy hamkorlik istiqbollari, jumladan, Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temir yo‘li va Xitoy-Afg‘oniston munosabatlariga oid tashabbuslar bo‘yicha faol munozaralarda ishtirok etishdi. Biznes va davlat vakillari bilan uchrashuvlar ilmiy tadqiqotlar va texnologiyalar rivoji bo‘yicha hamkorlik istiqbollarini muhokama qilish imkonini berdi.
Xitoyning O‘zbekiston Respublikasidagi elchixonasi attashesi Chjan Feylinning so‘zlariga ko‘ra, hozirda O‘zbekiston va Xitoy o‘rtasida vizasiz rejim o‘rnatish bo‘yicha faol muzokaralar olib borilmoqda. Yaqinda vizasiz rejim bo'yicha muntazam muzokaralar olib borildi va tomonlar bu borada sezilarli yutuqlarga erishdi. Amalga oshirilayotgan ushbu chora-tadbirlar, birinchi navbatda, Xitoy va O‘zbekiston o‘rtasidagi biznesni tezlashtirishga qaratilgan.
Xizmat safari samarali va foydali bo‘ldi. Olingan bilimlar va o‘rnatilgan aloqalar IXTIning keyingi tadqiqot va kasbiy tashabbuslariga, xalqaro aloqalarni mustahkamlashga va qo‘shma loyihalarni amalga oshirishga hissa qo‘shadi. Safar turli sohalarda kelajakdagi hamkorlik uchun asos yaratdi, bu esa O‘zbekiston va Xitoy o‘rtasidagi hamkorlikni rivojlantirish va chuqurlashtirishga yordam beradi.
