2025-yilning 11-12-aprel kunlari Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti qoshidagi Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) Jahon bankining MUNIS “Davlat ilmiy-tadqiqot institutlarini modernizatsiya qilish” (PRIM) granti doirasida tashkil etilgan ilmiy tadqiqotlar metodologiyasi bo‘yicha ikki kunlik seminarni muvaffaqiyatli o‘tkazdi. IXTIning “Barqaror kelajak uchun institutsional salohiyatni yaratish: Markaziy Osiyo va undan tashqarida raqobatbardoshlikka erishish yo‘li” nomli institutsional modernizatsiya rejasining asosiy qismi bo‘lgan ushbu muhim tadbir yuqori samarali siyosiy tadqiqotlar o‘tkazish uchun zarur bo‘lgan vositalarni takomillashtirish maqsadida olimlar, yosh tadqiqotchilar, o‘qituvchilar va talabalarni bir joyga to‘pladi.
Seminarni xalqaro siyosat va migratsiya tadqiqotlari sohasidagi ekspertlik bilimlari SCOPUS va Web of Science yetakchi jurnallarida chop etilgan Lund universiteti katta ilmiy xodimi doktor Sherzod Eraliyev olib bordi. Ikki kun davomida doktor Eraliyev sifat va miqdoriy metodologiyalar bo‘yicha chuqurlashtirilgan sessiyalar o‘tkazib, ishtirokchilarni hujjatlarni tahlil qilish va statistik modellashtirish ilg‘or usullari haqidagi qizg‘in munozaralarga jalb etdi.
1-kun - Xalqaro munosabatlarda hujjatlarni tahlil qilish. Birinchi kuni ishtirokchilar sifatli tadqiqot usullariga chuqur kirishdi. Siyosiy matnlar, diplomatik kommyunikelar va shartnomalar arxivlarini sinchkovlik bilan o‘rganish orqali ishtirokchilar mazmun va diskurs tahlilini, nazariy asoslarni va asl manbalar asosida ishonchli hikoyalar yaratish san’atini o‘zlashtirishdi. Interaktiv guruh mashqlari jamoalar oldiga haqiqiy hujjatlarni tahlil qilish va qiyosiy talqinlarni taqdim etish vazifasini qo‘ydi.
2-kun - Siyosiy tadqiqotlar uchun miqdoriy metodologiyalar. 12-aprel kuni e’tibor miqdoriy yondashuvlarga qaratildi. Sessiyalar SPSS va Stata dasturlaridan foydalangan holda so‘rovnomalarni ishlab chiqish, gipotezalarni tekshirish va ma’lumotlarni vizualizatsiya qilishga bag‘ishlandi. Ishtirokchilar aniq tadqiqot savollarini shakllantirish, asosiy statistik tahlilni amalga oshirish va raqamli natijalarni siyosiy tavsiyalarga aylantirish bo‘yicha amaliy mashqlar bajarishdi. Ma’lumotlar etikasiga bag‘ishlangan alohida bo‘lim O‘zbekistondagi islohotlar sharoitida maxfiy ma’lumotlarga mas’uliyat bilan munosabatda bo‘lish masalalariga qaratildi.
Seminar yakunida tadqiqotchilar o‘z qo‘lyozmalarining kirish qismlarini taqdim etishdi. Doktor Eraliyev va loyihaning xalqaro maslahatchisi professor Timur Dadabayev muvofiqlashtirgan hamkasblar va ekspertlarning fikr-mulohazalari tadqiqot masalalarini aniqlashtirish va metodologik qat’iylikni oshirishga qaratilgan konstruktiv tanqidni o‘z ichiga oldi. Ko‘pgina ishtirokchilar o‘z ishlarini takomillashtirish jarayonida bevosita amaliy yo‘l-yo‘riqlarning ahamiyatini ta’kidlashdi.
Ushbu seminar IXTIning ilmiy iste’dodlarning mustahkam bazasini shakllantirish va O‘zbekiston milliy innovatsion tizimida dalillarga asoslangan qaror qabul qilish jarayonini mustahkamlash maqsadiga erishishga bevosita hissa qo‘shdi. Ilg‘or tadqiqot usullarini nashr etish strategiyasi bilan birlashtirgan holda - bu yaqinda jurnallarga maqolalar topshirish bo‘yicha o‘tkazilgan ikki kunlik mahorat darsini aks ettiradi - IXTI barqaror akademik ustunlik va xalqaro miqyosda ko‘proq tanilish uchun poydevor yaratmoqda.
Ushbu muvaffaqiyatga tayanib, IXTI joriy yil oxirida MUNISni modernizatsiya qilishning umumiy dasturi doirasida siyosat kommunikatsiyasi va manfaatdor tomonlarni jalb qilish bo‘yicha modullarni o‘z ichiga olgan qo‘shimcha ixtisoslashtirilgan treninglarni o‘tkazishni rejalashtirmoqda.
Doktor Eraliyev xulosasida ta’kidlaganidek, “tadqiqotchilarimizga ilg‘or metodologiyalarni o‘rgatish tahliliy g‘oyalarni samarali siyosatga aylantirish va IXTIni Markaziy Osiyodagi yetakchi tahliliy markaz sifatida o‘rnatish uchun g‘oyat muhimdir”.
