11-oktyabr kuni COP29 arafasida muhim bosqich bo‘lgan ahamiyatli onlayn tadbir o‘tkazildi. Qozog‘istonning Narxoz universiteti tomonidan Mas’uliyatli boshqaruv ta’limi tamoyillari (Principles for Responsible Management Education, PRME) bilan hamkorlikda tashkil etilgan tadbirda iqlim o‘zgarishi va uning Yevroosiyo mintaqasiga ta’siri muammosini muhokama qilish uchun birlashgan akademik doiralar, ishbilarmon doiralar, xalqaro tashkilotlar va fuqarolik jamiyatining nufuzli vakillari ishtirok etdi. Tadbirning asosiy mavzusi Barqaror rivojlanish maqsadlariga (BRM) erishishda taraqqiyotni jadallashtirish va iqlim bo‘yicha dadil choralar ko‘rish uchun biznes va oliy ta’lim muassasalari qanday hamkorlik qilishi mumkinligi haqida ko‘plab manfaatdor tomonlar uchun tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat edi.
Tadbirni Narxoz universiteti prezidenti doktor Kanat Kojaxmet ochib berdi va sessiyaning ulkan maqsadlarini belgilab berdi. U biznes-maktablar va akademik institutlar COP29 yaqinlashgani sari iqlim bo‘yicha global muloqotda o‘z ishtirokini faollashtirishlari zarurligini ta’kidladi. Shundan so‘ng Yevropa Ittifoqining Qozog‘istondagi elchisi Alеshka Simkichning ta’sirchan nutqi tinglandi. U Yevropa Ittifoqining mintaqada barqaror rivojlanish tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha hozirgi sa’y-harakatlari haqida gapirib, iqlim muammolarini hal qilishda ko‘p tomonlama hamkorlikning muhim zarurligini ta’kidladi.
Yana bir taniqli shaxs, YUNESKOning Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston va O‘zbekiston bo‘yicha milliy mutaxassisi Meyrgul Alpisbayeva YUNESKOning iqlimni himoya qilish harakatlarida ta’limning asosiy roli haqidagi nuqtai nazarini taqdim etib, munozaraga o‘z hissasini qo‘shdi. U Markaziy Osiyoda iqlim o‘zgarishi oqibatlariga chidamlilikni oshirishda ta’lim muassasalaridan qanday foydalanish mumkinligi haqida batafsil ma’lumot berdi.
Panel munozaralari ham juda ta’sirli bo‘ldi. Birinchi muhokamada davlat va ishbilarmon doiralar rahbarlari, jumladan, Qozog‘istondagi Markaziy Osiyo mintaqaviy ekologiya markazi direktori Yerlan Jumbayev va Qozog‘iston Respublikasi Savdo-sanoat palatasining Barqaror rivojlanish bo‘yicha ishchi guruhi raisi Yuliya Yakubbayeva ishtirok etdi. Ular davlat siyosati va xususiy sektor tashabbuslarining kesishish nuqtalarini ko‘rib chiqib, ikkala sektor birgalikda BRMga qanday erishishi mumkinligini muhokama qildilar.
Ma’ruzachilardan biri IXTI direktori o‘rinbosari va Barqaror rivojlanish markazi rahbari Shaxboz Axmedov edi. Iqlimni muhofaza qilish va barqaror rivojlanish sohasidagi ta’lim choralarining hurmatli tarafdori janob Axmedov ishonchli taqdimot bilan chiqdi va tinglovchilarda chuqur taassurot qoldirdi. U o‘z nutqida iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq muammolarni hal qilish uchun zarur "yashil ko‘nikma" va bilimga ega bo‘lgan yetakchilarning keyingi avlodini tarbiyalashda oliy ta’lim muhim rol o‘ynashi kerakligini ta’kidladi. U barqaror rivojlanish masalalarini o‘quv dasturlariga kiritish muhimligini qayd etib, universitetlar ham biznes, ham davlat tuzilmalarini tizimli o‘zgarishlarga ilhomlantirish uchun innovatsiyalar va hamkorlik markazlari bo‘lib xizmat qilishi kerakligini uqtirdi. Shuningdek, janob Axmedov Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar institutining Suv va iqlim diplomatiyasi markazini tashkil etish hamda Suv diplomatiyasi bo‘yicha JIDU va TIQXMMI qo‘shma magistrlik dasturini amalga oshirish rejalari bilan o‘rtoqlashdi.
Uning fikrini muhokamaning boshqa hurmatli ishtirokchilari, jumladan, Afrikada iqlim bo‘yicha yetakchilik uchun biznes maktabidan Shervat Elvan Ibragim va PRME iqlim o‘zgarishi va atrof-muhit bo‘yicha ishchi guruhining yetakchi vakili Aleks Xoup qo‘llab-quvvatladi. Ular birgalikda hududlar va sohalar o‘rtasida bilim almashish muhimligini muhokama qilib, iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashish ta’limga asoslangan global sa’y-harakatlarni birlashtirishni talab qilishini ta’kidladilar.
Tadbir yakunida xalqaro iqlim siyosatini muhokama qilish uchun jahon yetakchilari yig‘iladigan Bokuda bo‘lib o‘tadigan COP29 konferensiyasida muhokamalar uchun asos bo‘lib xizmat qiladigan bir qator amaliy tavsiyalar ishlab chiqildi. Shaxboz Axmedov kabi fikr yetakchilari, shuningdek, boshqa taniqli ma’ruzachilarning hissasi akademik doiralar va xususiy sektor uchun iqlim kun tartibini ilgari surishda hal qiluvchi rol o‘ynash uchun aniq yo‘l-yo‘riqlar ta’minladi.
Ushbu tadbir Yevroosiyo mintaqasidagi biznes-maktablar va sanoat korxonalari o‘rtasidagi kelajakdagi hamkorlik uchun zamin yaratdi. Muloqot barqaror boshqaruv sohasidagi ta’limga e’tibor qaratib, ishtirokchilarga ushbu tavsiyalarni targ‘ib qilish va ularni ham milliy, ham institutsional darajada amalga oshirish imkonini berdi. Dunyo e’tibori COP29 ga qaratilgan bir paytda, Yevroosiyo mintaqasining jamoaviy sa’y-harakatlari barqaror va yashovchan kelajakni shakllantirishda muhim rol o‘ynaydi.
