15-oktyabr kuni Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti huzuridagi Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) Germaniyaning Tashqi siyosat kengashi (DGAP, Berlin) va CAPS Unlock (Olmaota) bilan hamkorlikda Toshkentda “Yevropa Ittifoqi – Markaziy Osiyo munosabatlari: so‘zdan amaliyotga o‘tishmi?” mavzusida bir kunlik anjuman o‘tkazdi. Jahon bankining MUNIS loyihasi ko‘magida tashkil etilgan tadbirda Markaziy Osiyo, Yevropa Ittifoqi va Turkiyadan siyosatchilar, olimlar va amaliyotchilar siyosiy muloqotni samarali hamkorlikka aylantirish yo‘llarini muhokama qilish uchun to‘plandilar.
AQSH ta’sirining pasayishi va Rossiya nufuzining o‘zgarishi bilan tavsiflanayotgan global kuchlar muvozanatining o‘zgarishi sharoitida, ishtirokchilar sanoat, transport va aloqa sohalarida Yevropa Ittifoqi va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi yaqin hamkorlik istiqbolli yo‘nalish ekanligini ta’kidladilar. Muhokamalar keng qamrovli va ochiq-oydin bo‘lib, Markaziy Osiyoning salohiyatiga nisbatan umidvorlikni, shuningdek, siyosat ustuvorliklari va ularni amalga oshirish ketma-ketligi bo‘yicha turli fikrlarni aks ettirdi.
Bir qator umumiy nuqtalar aniqlandi. Birinchidan, Markaziy Osiyo doirasidagi mintaqaviy hamkorlik mintaqaning tashqi ta’sirlardan mustaqil ravishda qaror qabul qilish qobiliyatini oshirish uchun muhim ekanligi qayd etildi. Ikkinchidan, mintaqalararo va xilma-xil aloqalar, jumladan transport yo‘laklari, logistika va energetika aloqalari xavfsizlik, savdo va uzoq muddatli rivojlanish uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega deb topildi. Uchinchidan, Yevropa Ittifoqi atrof-muhitni muhofaza qilish, mehnat standartlari va ma’lumotlar xavfsizligi kabi sohalarda me’yorlarni belgilashda muhim rol o‘ynashi mumkinligi ta’kidlandi.
Ma’ruzachilar g‘oyalardan amaliyotga o‘tish uchun muloqotdan tashqari boshqa harakatlar ham zarurligini ta’kidladilar. Ustuvor yo‘nalishlar qatoriga majburiyatlarni moliyalashtirilishi mumkin bo‘lgan loyihalarga aylantiradigan ishonchli investitsion mexanizmlar hamda ta’sir va hisobdorlikni ta’minlash uchun nafaqat hukumatlar, balki mahalliy hamjamiyatlar, korxonalar va mustaqil tashkilotlarni jalb qiladigan hamkorliklar kiradi.
Shuningdek, muzokaralarda Xitoyning mintaqa bo‘ylab texnologik va infratuzilmaviy o‘zgarishlarning harakatlantiruvchi kuchi sifatidagi roli tobora kuchayib borayotgani, savdo yo‘llari va logistikani qayta shakllantirayotgani e’tirof etildi. Ishtirokchilar, agar Yevropa Ittifoqi hal qiluvchi rol o‘ynashni maqsad qilgan bo‘lsa, mintaqaviy rivojlanish strategiyalari bilan uzviy bog‘liq bo‘lgan barqaror, izchil va ko‘p tarmoqli hamkorlik zarurligini ta’kidladilar.
