Professor Azamat Seitov ta’kidlaganidek, jamiyatning barqaror rivojlanishiga erishish uchun uning har bir a’zosida yetuk fuqarolik ongini shakllantirish zarur. U fuqarolik yetukligini mavhum fazilat emas, balki davlat institutlarining samaradorligi va jamiyatdagi ishonch darajasiga bevosita ta’sir ko‘rsatadigan aniq ijtimoiy shart sifatida ko‘radi. Bu nuqtai nazardan, huquqiy mas’uliyat, mehnat axloqi va fuqarolarning ijtimoiy jarayonlarga shaxsiy ishtiroki kabi xususiyatlar muhim ahamiyat kasb etadi.
Muallif ta’kidlashicha, “boshqalarga mumkin emas, menga esa mumkin” degan ikki xil mezon asosidagi xatti-harakatlar nafaqat huquq-tartibotning qonuniyligiga putur yetkazadi, balki korrupsiyaning ijtimoiy hodisa sifatida takrorlanishiga ham sabab bo‘ladi. Seitovning fikricha, haqiqiy fuqarolik xo‘jako‘rsinga iste’mol qilishdan voz kechib, mehnat, halollik va qonunga itoat etish orqali jamiyat hayotida ongli ishtirok etishdan boshlanadi. U ta’kidlaydi: agar odamlar o‘zgarishlarni faqat davlatdan kutsa, islohotlar kutilgan natijani bermaydi.
Seitov o‘z qarashlarini asoslash uchun Marks, Veber, Dyurkgeym, Tokvil, Merton kabi sotsiologiya klassiklariga murojaat qiladi. U faqat fuqarolarning ichki motivatsiyasi va ularning ijtimoiy hayotdagi faol ishtiroki orqaligina haqiqiy o‘zgarishlarga erishish mumkinligini ko‘rsatadi. Uning klassik nazariyalar tahlili shaxsni umumiy ishga jalb qilmasdan turib, hech qanday ijtimoiy tizim barqaror bo‘la olmasligini tasdiqlaydi.
Xulosa qilib, muallif tanqiddan amaliy harakatlarga, kutishdan real hissa qo‘shishga o‘tishga chaqiradi. U har bir fuqaro jamiyat mexanizmidagi o‘z rolini anglab, umumiy kelajak uchun harakat qilgandagina tizimli inqirozlarni yengib o‘tish, yanada adolatli va taraqqiy etgan jamiyat qurish mumkinligiga ishonch bildiradi.
* Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.
