Af g‘onistonda Tolibon hukumati yaqinda aholining savodxonligini oshirishga qaratilgan chora-tadbirlarni faol ravishda tar g‘ib qila boshladi. Ta’lim vazirligi vakillarining s o‘zlariga k o‘ra, yangi o‘quv yilida mamlakat b o‘ylab 4000 dan ortiq savodxonlik darslari ochilgan. Bundan tashqari, vazirlik o‘tgan yili o‘n minglab af g‘onlarga ta’lim olish imkoniyatini yaratib, 9000 dan ortiq shunga o‘xshash sinflarni yaratishga muvaffaq b o‘lganligini xabar qilmoqda.
Ta’lim vazirligi matbuot kotibi Mansur Ahmad Hamzaning ta’kidlashicha, 2023-yilda savodxonlik bo‘yicha yangi kurslar soni 4583 tani tashkil etdi va dasturlarning umumiy qamrovi o‘quv jarayonida faol ishtirok etgan qariyb 86 000 kishiga yetdi. Taxminan bir yil oldin ta’lim vazirligi shunga o‘xshash yutuqlar haqida xabar bergan edi: 9000 dan ortiq sinflar tashkil etilgan bo‘lib, ularda 49000 dan ortiq kishi savodxonlik bo‘yicha o‘qitilgan.
Biroq, katta bayonotlar va shuhratparast raqamlarga qaramay, ushbu tashabbuslarning samaradorligi va to‘g‘riligini baholashni qiyinlashtiradigan jiddiy savollar qolmoqda. Birinchidan, Afg‘onistonda ta’lim olish huquqi jiddiy cheklangan qizlar va ayollarning ushbu ta’lim dasturlari o‘z ichiga oladimi yoki y o‘qmi, aniq ma’lum emas. Taqdim etilgan ma’lumotlarning to‘g‘riligiga shubha ham bor, chunki Tolibonning rasmiy sahifalaridan tashqari hech qanday mustaqil manba bunday ko‘p sinflarning ochilishi haqidagi faktlarni tasdiqlamaydi. Mustaqil ma’lumotlarga kirish imkoniyati cheklangan holda, ma’lumotlarni tekshirish qiyin va bu ularning aniqligi va shaffofligi darajasi haqida savollar berish uchun joy qoldiradi.
Shunga qaramay, ushbu shubhalarni hisobga olgan holda ham, Tolibonning amaldagi siyosatida ikkita muhim va potentsial ijobiy jihatlarni ajratib k o‘rsatish mumkin. Birinchidan, davlat darajasida savodxonlik mavzusi yanada muhim ahamiyat kasb etishi ularning siyosatidagi ba’zi bir o‘zgarishlarni k o‘rsatadi. Ularning rasmiy xabarlariga k o‘ra, Tolibon haqiqatan ham mamlakatdagi ta’lim holatini yaxshilashga va aholining umumiy savodxonlik darajasini oshirishga intilmoqda degan xulosaga kelish mumkin. Bu, o‘z navbatida, savodxonlik va asosiy ta’lim iqtisodiy o‘sish va ijtimoiy barqarorlik uchun muhim rol o‘ynaydigan mamlakatning uzoq muddatli rivojlanishiga ijobiy qadam b o‘lishi mumkin.
Ikkinchidan, e’lon qilingan ma’lumotlar qisman b o‘rttirilgan yoki not o‘ g‘ri deb taxmin qilingan taqdirda ham, ularning nashr etilishi Tolibonning xalqaro maydonda yanada ijobiy imidjni yaratishga intilishidan dalolat beradi. Bunday tashabbuslar to‘g‘risida ma’lumot tarqatish hukumatning inson huquqlari va ta’lim sohasidagi xalqaro standartlarning ahamiyatini tan olishga tayyorligini k o‘rsatishi mumkin. Aslida, bu Tolibonning global hamjamiyat bilan barqaror hamkorlik qilish uchun nafaqat an’anaviy Islom me’yorlarini bajarish, balki boshqa mamlakatlarda qabul qilingan qadriyatlarga hurmat k o‘rsatish kerakligini tushunishini k o‘rsatishi mumkin. Ushbu yondashuv o‘z rejimini qonuniylashtirish va asta-sekin jahon sahnasida yanada ijobiy tasvirni yaratish strategiyasining bir qismi b o‘lishi mumkin.
Umuman olganda, ma’lumotlarning ishonchliligi va mavjudligi bilan bo g‘liq bir qator savollarga qaramay, Tolibonning savodxonlikni oshirish choralari to‘g‘risidagi bayonoti ularni boshqarishda mumkin bo‘lgan ijobiy tendentsiyalarni aks ettiradi. Savodxonlik darajasini yaxshilash va ta’lim tizimini rivojlantirish Af g‘onistonning o‘sishi va barqarorlashishi uchun muhim qadam b o‘lishi mumkin, shuningdek, xalqaro standartlarni moslashtirish va tan olish istagini namoyish etadi.
* Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.
