Rustam Maxmudovning “Markaziy Osiyo birligi siyosati: mintaqada barqarorlikni ta’minlashda O‘zbekistonning roli” mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjumanda taqdim etgan maqolasi Toshkentning Markaziy Osiyodagi siyosati rivojlanishini har tomonlama tahlil qiladi. Muallif uchta asosiy bosqichni ajratib ko‘rsatadi: birinchisi (2016-2020-yillar) – keng ko‘lamli islohotlarni boshlash va savdo aylanmasi, sayyohlik va madaniy almashinuvlarning o‘sishi orqali qo‘shni davlatlar bilan faol yaqinlashish, shuningdek, mintaqa davlatlari rahbarlarining maslahatlashuv uchrashuvlari formatini joriy etish; ikkinchisi (2020-2023-yillar) – O‘zbekiston Markaziy Osiyoda faol siyosatini saqlab qolgan holda gumanitar yordam ko‘rsatgan va iqtisodiy aloqalarni tiklagan COVID-19 pandemiyasi oqibatlarini bartaraf etish; va uchinchi bosqich joriy yillarda boshlanib, transport va iqtisodiy hamkorlikni chuqurlashtirish, Afg‘oniston bozorini ochish va resurslarni mintaqaviy ta’minot zanjirlariga kiritish bilan tavsiflanadi.
Maqolaning ikkinchi qismida Mahmudov mintaqaviy siyosatning yangi bosqichi uchun chaqiriqlar va imkoniyatlarni belgilaydigan “makro omillar”ni tahlil qiladi. Global geosiyosiy o‘zgarishlar ikki qutbli dunyodan “qutbsiz” dunyoga o‘tishga olib kelmoqda, bu yerda yirik davlatlar Markaziy Osiyoda xavfsizlikni ta’minlash vazifalarini yaratib, vaziyatga qarab ittifoqlar tuzishga majbur bo‘lmoqda. AQSH va Xitoy o‘rtasidagi sun’iy intellekt va kvant texnologiyalari sohasidagi texnologik raqobat kadrlar tayyorlash va innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha umumiy mintaqaviy strategiya zarurligini oshirmoqda. “O‘sishga intilish” va iste’molchilar jamiyati falsafasi mintaqaning iqlim cheklovlari bilan, ayniqsa suv tanqisligi sharoitida ziddiyatga kirishmoqda, bu esa barqaror rivojlanish uchun “yashil o‘sish” paradigmasini qayta ko‘rib chiqishni talab qiladi. Nihoyat, umummintaqaviy o‘ziga xoslikni mustahkamlash madaniy-tarixiy birlik g‘oyasidan butun Markaziy Osiyo yoshlari va mutaxassislarini birlashtirishga qodir bo‘lgan “pastdan yuqoriga” integratsiya g‘oyalarini shakllantirishga o‘tishni nazarda tutadi.
Muallif ushbu chaqiriqlarga munosib va o‘z vaqtida javob berish ko‘p tomonlama hamkorlikdan to‘laqonli mintaqaviy integratsiyaga o‘tish uchun sharoit yaratishini ta’kidlaydi. Toshkentning faol yo‘nalishi va qo‘shma loyihalardan olinadigan foydalanishni maksimal darajada oshirishga asoslangan amaliy yondashuvi tufayli O‘zbekiston “beqaror global dengiz”da “tinch bandargoh”ni ta’minlab, barqaror hamkorlikning harakatlantiruvchi kuchiga aylanishi mumkin. Bunday strategik yo‘nalish nafaqat Markaziy Osiyoda siyosiy va iqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash, balki XXI asr voqeligiga mos keladigan integratsiya jarayonlari uchun yangi yo‘nalishlarni belgilash imkonini beradi.
* Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.
