Rustam Maxmudov o‘z maqolasida “Tolibon” harakatining Afg‘onistonda hokimiyatga qaytishini, uning sabablarini, oqibatlarini va xalqaro munosabatlarga ta’sirini tahlil qiladi. U 2021-yilda Afg‘oniston hukumatining tez qulashiga olib kelgan omillarni, jumladan, davlat institutlarining zaifligi, korrupsiya hamda AQSH va uning ittifoqchilari siyosatining samarasizligini batafsil ko‘rib chiqadi. Maqolada ta’kidlanishicha, xalqaro hamjamiyatning Afg‘onistonni barqarorlashtirish bo‘yicha ko‘p yillik sa’y-harakatlariga qaramay, toliblar deyarli qarshiliksiz o‘z hokimiyatini tiklashga erishdi.
Maqolaning asosiy e’tibori “Tolibon” hokimiyatga qaytganidan keyingi ichki va tashqi siyosatidagi o‘zgarishlarga qaratilgan. Muallif ta’kidlashicha, toliblar xalqaro aloqalarni saqlab qolish istagini bildirgan va mo‘tadilroq yo‘l tutishni va’da qilgan bo‘lsa-da, ularning amaliy siyosati an’anaviy radikal g‘oyalarga sodiqligini ko‘rsatmoqda. Xususan, ayollar huquqlarini cheklash, muxolifatni bostirish va qat’iy diniy me’yorlarni tiklashga alohida e’tibor berilmoqda.
Maqolaning yana bir muhim jihati – jahon hamjamiyatining Afg‘onistondagi yangi rejimga munosabatini baholashdir. Muallif turli mamlakatlar pozitsiyalarida farq borligini qayd etadi: ba’zi davlatlar toliblar bilan ehtiyotkorona munosabat o‘rnatishga intilsa, boshqalari ularning qonuniyligini tan olishdan butunlay bosh tortmoqda. Maqolada “Tolibon” siyosatining mintaqaviy xavfsizlikka, jumladan, terrorizm tahdidi va qochqinlar oqimiga ta’siri, shuningdek, vaziyatning Markaziy Osiyo mamlakatlariga ta’siri tahlil qilingan.
Xulosa qilib aytganda, maqola zamonaviy Afg‘oniston voqeligining chuqur tahlilini taqdim etib, toliblarning hokimiyatga kelish mexanizmlari, ularning ichki siyosati va bu jarayonning xalqaro oqibatlarini yoritib beradi. Muallifning ta’kidlashicha, voqealarning keyingi rivoji ko‘p jihatdan jahon hamjamiyatining “Tolibon” rejimi bilan munosabatlarda yagona yondashuvni ishlab chiqish qobiliyatiga bog‘liq bo‘ladi.
* Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.
