Nargiza Umarova Ukrainadagi urush tufayli shimoliy yo‘nalishlar buzilishiga strategik javob sifatida O‘zbekistonning janubga yo‘naltirilgan xalqaro transport yo‘laklarini rivojlantirish bo‘yicha zamonaviy siyosatini yoritadi. Unda O‘zbekiston savdosini, xususan, Transafg‘on yo‘lagi, Eronning Chobahor porti va boshqa multimodal yo‘nalishlar orqali diversifikatsiya qilishning ustuvor yo‘nalishlari muhokama qilinmoqda. Ushbu tashabbuslar Hind okeaniga to‘g‘ridan to‘g‘ri chiqish va Janubiy Osiyo, Yaqin Sharq va boshqa mamlakatlarning istiqbolli bozorlariga chiqish uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega.
O‘zbekistonni Afg‘oniston orqali Pokiston bilan bog‘laydigan taklif etilayotgan Transafg‘on temir yo‘liga katta e’tibor qaratilmoqda. 2030-yilga kelib ishga tushirilishi kutilayotgan ushbu yo‘nalish tranzit vaqtini sezilarli darajada qisqartirib, O‘zbekistonni Janubiy Osiyo va Xitoy o‘rtasidagi asosiy savdo markaziga aylantiradi. Biroq Afg‘onistondagi xavfsizlik muammolari va investitsiyaviy noaniqlik jiddiy to‘siqlar bo‘lib qolmoqda. Shu bilan birga, O‘zbekiston va Xitoy o‘rtasidagi Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temir yo‘li va Pokistonning Gvadar portiga ulanish ham Xitoyning "Makon va yo‘l" tashabbusida strategik jihatdan muhim o‘rin tutadi.
Maqolada O‘zbekistonning Eron tranzit yo‘nalishlari, xususan, sanksiyalar tatbiq etilmayotgan Chobahor porti bilan o‘zaro hamkorligi ham ko‘rib chiqilgan. Bu tovarlar eksportiga muqobillik beradi va beqaror afg‘on tranzitiga qaramlikni kamaytiradi. Biroq, Eronga qarshi sanksiyalar rejimi Bandar Abbos ishtirokidagi yo‘nalishlar uchun logistika muammolarini keltirib chiqarmoqda. Markaziy Osiyo - Fors qo‘ltig‘i yo‘lagi, garchi mavjud bo‘lsa-da, multimodal tashishlarning murakkabligi va narxi tufayli shunga o‘xshash to‘siqlarga duch kelmoqda.
Xulosa qilib aytganda, O‘zbekistonning savdo yo‘nalishlarini diversifikatsiya qilishga faol yondashuvi nafaqat geografik cheklovlarni yengib o‘tishga, balki mintaqaviy iqtisodiy integratsiyani rivojlantirishga ham qaratilgan. Ushbu yo‘laklarning multiplikativ samarasi butun Markaziy Osiyoga foyda keltirishi, iqtisodiy aloqalar kengayishi va rivojlanishiga hissa qo‘shishi kutilmoqda. Biroq ushbu tashabbuslarning uzoq muddatli muvaffaqiyati xavfsizlik, moliyalashtirish va geosiyosiy muammolarni hal qilishga bog‘liq bo‘ladi.
Maqolani Connective Think saytida o‘qing
* Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo’lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.
