Afg‘oniston va Janubiy Osiyoni o‘rganish markazi katta ilmiy xodimi Islomxon Gafarov London va Vashingtonda joylashgan mustaqil yangiliklar kanali – Afg‘oniston xalqaro televideniyesiga (AITV) intervyu berdi. Gafarov o‘z chiqishida Tolibon hukmronligi davrida Afg‘onistonning Markaziy Osiyo bilan munosabatlari rivojlanishini tahlil qildi.

 

Doktor Gafarov ta’kidlashicha, toliblar Markaziy Osiyoga nisbatan yondashuvini sezilarli darajada o‘zgartirib, yanada pragmatik pozitsiyani egallagan va korrupsiyaga qarshi choralarga e’tibor qaratgan. Bu, uning fikricha, chuqurroq mintaqaviy hamkorlik uchun imkoniyat yaratdi.

 

U O‘zbekistonning Afg‘oniston masalasini xalqaro kun tartibida saqlab qolishga qaratilgan faol siyosatini qayd etdi. Afg‘oniston O‘zbekistonning Gvadar va Karachi kabi Janubiy Osiyo portlariga chiqishi uchun asosiy tranzit davlat bo‘lib qolmoqda. 2010-yildan beri Toshkent Markaziy va Janubiy Osiyoni bog‘lashi hamda Afg‘onistonning iqtisodiy tiklanishiga hissa qo‘shishi kutilayotgan Transafg‘on temir yo‘li (Termiz-Mozori Sharif-Qobul-Peshovar) qurilishining asosiy tarafdori hisoblanadi.

 

Mutaxassis, shuningdek, Qozog‘istonning yaqinda “Tolibon”ni terroristik tashkilotlar ro‘yxatidan chiqarish to‘g‘risidagi qarorini ham ta’kidladi – bu yaqin hamkorlikka yordam beradigan qadamdir. Hozirda Qozog‘istonning Afg‘oniston siyosatini bosh vazir o‘rinbosari Serik Jumangarin boshqarmoqda. Ostonaning yondashuvi ikki asosiy omil bilan belgilanadi: Qozog‘istonning oziq-ovqat ta’minotchisi sifatidagi o‘sib borayotgan roli – 2023-yilda Afg‘onistonga qariyb 0,5 million tonna bug‘doy eksport qilinadi – va uning Afg‘onistondan Janubiy Osiyo portlariga tranzit yo‘lak sifatida foydalanishdan manfaatdorligi. O‘tgan yili ikki tomonlama savdo hajmi 1 milliard dollarga yetdi va bu ko‘rsatkichni uch barobar oshirish rejalashtirilmoqda.

 

Doktor Gafarovning xulosalari mintaqaviy o‘yinchilar Afg‘onistonning ichki va tashqi vaziyati o‘zgarishiga javoban o‘z siyosatlarini qanday qayta shakllantirayotganini yoritib beradi.

 

* Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.