Yaqinda Kun.uz saytida e’lon qilingan tahliliy maqolada Afg‘oniston va Janubiy Osiyo tadqiqotlari markazi rahbari Hamza Boltayev hamda katta ilmiy xodim Islomxon Gafarov ta’kidlashicha, so‘nggi Myunxen xavfsizlik konferensiyasi dunyo tartibida jiddiy o‘zgarishga sabab bo‘ldi va Yevropa bilan AQSH o‘rtasidagi an’anaviy transatlantik ittifoqqa putur yetkazdi. Ularning fikricha, AQSH va Yevropa Ittifoqi tashqi siyosatidagi paydo bo‘lgan tafovut – masalan, Vashingtonning Ukraina bo‘yicha Rossiya bilan Yevropani chetlab o‘tgan holda to‘g‘ridan-to‘g‘ri muzokaralar olib borishi – Yevropa diplomatiyasining kelajak yo‘nalishi haqida muhim savollarni keltirib chiqarmoqda. Shu nuqtai nazardan, mualliflar Yevropa Ittifoqi Xitoy, Markaziy Osiyo, Yaqin Sharq va Janubiy Osiyo kabi asosiy o‘yinchilar va mintaqalar bilan o‘zaro munosabatlarini qanday qayta ko‘rib chiqishi va kattaroq strategik mustaqillikka erishishga intilishi mumkinligini tahlil qilmoqdalar.
Ularning taxminiga ko‘ra, Yevropa Xitoy, Eron va Afg‘onistonga nisbatan o‘z pozitsiyasini qayta ko‘rib chiqishi mumkin, chunki o‘tmishda uning siyosati ko‘p jihatdan AQSh ta’siri ostida shakllangan. Ular YeIning “Bir makon, bir yo‘l” kabi tashabbuslar orqali Xitoy bilan iqtisodiy aloqalarni chuqurlashtirishi, shuningdek, Vashington siyosatidan qat’i nazar, Eronga energetika hamkori sifatida yondashuvini qayta ko‘rib chiqishi mumkinligini ta’kidlaydilar. Mualliflar, shuningdek, ilgari NATO aralashuvi nuqtai nazaridan ko‘rib chiqilgan Afg‘onistonga endi Yevropa Ittifoqi yanada amaliy yondashuvi mumkinligini qayd etadilar. Bundan tashqari, ular Hindiston va Turkiya bilan munosabatlar rivojlanish dinamikasini ko‘rib chiqib, Bryussel strategik transport yo‘laklari va savdoni kengaytirishga ustuvor ahamiyat berishi mumkinligini ta’kidlaydilar. Yakuniy xulosada, ular Yevropa jiddiy geosiyosiy qiyinchiliklarga duch kelayotgan bo‘lsa-da, bu o‘zgarishlar rivojlanayotgan mintaqaviy kuchlar bilan hamkorlikni mustahkamlash uchun ham imkoniyat yaratishini ta’kidlaydilar.
* Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.
