Doktor Islomxon Gafarovning maqolasi katta e’tiborni jalb etdi, uni Pokistonning 12 ta ommaviy axborot vositasi va tahliliy manbalari chop etgani, uning Markaziy va Janubiy Osiyo o‘rtasidagi mintaqaviy aloqalar va strategik hamkorlik haqidagi munozaralarda tobora dolzarb bo‘lib borayotganini ko‘rsatadi. Muallif O‘zbekiston va Pokistonni Yevroosiyo makonida mintaqalararo muloqotni rivojlantirishda asosiy harakatlantiruvchi kuchlar sifatida e’tirof etish uchun ishonchli dalillar keltiradi.
D-r Gafarovning asosiy fikri shundaki, “mintaqa-mintaqa” hamkorligining o‘sib borayotgan modeli nafaqat o‘z vaqtida, balki mintaqaviy xavfsizlik, barqaror rivojlanish va iqtisodiy o‘zaro bog‘liqlik kabi murakkab muammolarni hal qilish uchun ham zarurdir. Ushbu tendensiyaning yetakchi misoli sifatida u O‘zbekiston va Pokiston asosiy ishtirokchilarga aylangan Markaziy va Janubiy Osiyo o‘rtasidagi muloqotni keltiradi. Manfaatlari asosan e’lon qilingan darajada qolayotgan global kuchlardan farqli o‘laroq, bu ikki davlat investitsiyalar bilan qo‘llab-quvvatlangan infratuzilma tashabbuslari, xususan, Transafg‘on transport yo‘lagi orqali haqiqiy sodiqlikni namoyish etdi.
Maqolada geosiyosatdan geoiqtisodiyotga o‘tayotgan O‘zbekiston va Pokistonning tashqi siyosiy ustuvorliklari strategik jihatdan mos kelishi ta’kidlanadi. O‘zbekiston Afg‘oniston va Pokiston hududi orqali dengiz yo‘llariga chiqish va global ta’minot zanjirlariga qo‘shilishga intilsa, Pokiston esa Markaziy Osiyoni istiqbolli bozor va Shimoliy Yevroosiyoga tranzit yo‘li sifatida ko‘rmoqda. Ushbu o‘zaro mos keladigan manfaatlar transport, savdo va energetika sohalarida faol hamkorlikka olib keldi, bu esa ikkala mamlakatni Markaziy va Janubiy Osiyo o‘rtasidagi aloqalarning kelajagi uchun muhim ahamiyatga ega ekanligini ko‘rsatdi.
Ushbu tuzilmada Afg‘oniston geografik va logistik ko‘prik sifatida muhim o‘rin tutadi. Doktor Gafarov Afg‘onistonni nafaqat infratuzilmani rivojlantirish, balki ta’lim va gumanitar tashabbuslar orqali ham barqarorlashtirish zarurligini ta’kidlaydi. Ijobiy misol sifatida u O‘zbekiston tomonidan Mozori Sharifda madrasa qurilishini keltiradi va uzoq muddatli tinchlik va mintaqaviy integratsiya vositasi sifatida ta’lim almashinuvlari hamda stipendiya dasturlarini kengaytirishni taklif etadi.
Biroq, muallif taraqqiyotni sekinlashtirish xavfini tug‘dirayotgan doimiy muammolarni ham ta’kidlaydi: zaif transport aloqalari, xalqlar o‘rtasidagi diplomatiyaning yetishmasligi, suv resurslarini taqsimlash bo‘yicha bahslar va ekstremistik guruhlarning mavjudligi. Ushbu to‘siqlarni bartaraf etish uchun d-r Gafarov Termiz muloqoti kabi platformalarni institutsionallashtirish va qo‘shma akademik hamda madaniy institutlarni yaratishni taklif qiladi. Xususan, u o‘zaro anglashuvga ko‘maklashish va hamkorlik uchun mustahkam poydevor yaratish maqsadida Termiz shahrida Markaziy va Janubiy Osiyo qo‘shma universiteti hamda Lahor shahrida Janubiy va Markaziy Osiyo xalqlari muzeyini tashkil etishga chaqiradi. Bunday ko‘p qirrali va istiqbolli yondashuv tufayli d-r Gafarovning maqolasi nafaqat strategik tahlil, balki barqaror mintaqalararo hamkorlik uchun yo‘l xaritasi hamdir.
Maqolani o‘qing:
* Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.
