Yevropa xavfsizlik tadqiqotlari markazining Yevropa Ittifoqi-Markaziy Osiyo monitoringi tashabbusi “A Chat in the Yurt” nomli podkast seriyasining yangi sonini e’lon qildi. Unda IXTI katta ilmiy xodimi professor Timur Dadabayev ishtirok etdi.   Mezbonlar bilan keng qamrovli suhbatda prof. Dadabayev Markaziy Osiyo mintaqaviy o‘ziga xosligining rivojlanishini tahlil qildi. U mintaqaning Sharqiy Yevropa, Rossiya yoki Janubiy Osiyodan farqli ravishda o‘ziga xos yo‘ldan borayotganini, ayni paytda ko‘plab mahalliy va tashqi ta’sirlarga ochiq bo‘lgan inklyuziv xususiyatini saqlab qolayotganini ta’kidladi. Uning fikricha, bu moslashuvchanlik Markaziy Osiyo davlatlariga ham o‘z sovet o‘tmishini tan olish, ham Turkiya, Xitoy, Yevropa va Rossiya kabi turli hamkorlar bilan samarali munosabatlar o‘rnatish imkonini bermoqda.   Suhbatda Markaziy Osiyo va Yevropa mintaqaviy o‘ziga xosliklari o‘rtasidagi farqlar, ularning har birini shakllantirgan o‘ziga xos tarixiy va madaniy yo‘nalishlar ham muhokama qilindi. Prof. Dadabayev yoshlarning qarashlari haqida qimmatli fikrlar bildirdi. U mintaqaviy o‘ziga xoslik mintaqa ichida tarqoq ko‘rinsa-da, ko‘pincha tashqaridan qaraganda yaqqolroq namoyon bo‘lishini ta’kidladi.   Ushbu dinamikani yoritish orqali podkast tez o‘zgarayotgan global manzarada mintaqaning o‘rni haqidagi davom etayotgan munozaralarga hissa qo‘shadi. Bu esa uni olimlar, siyosatchilar va talabalar uchun qimmatli manbaga aylantiradi.   Podkastni Soundcloudda tinglang   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.

Islomxon Gafarov “Oʻzbekiston 24” telekanalining “Studiya 24” dasturida mehmon sifatida ishtirok etdi. Dastur davomida u Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasidagi integratsiya jarayonlari, mintaqaviy siyosatdagi ijobiy o‘zgarishlar hamda “C5+” formati doirasidagi xalqaro hamkorlik masalalarini tahlil qildi.   Uning ta’kidlashicha, hozirgi bosqichda Markaziy Osiyo mamlakatlari o‘rtasida ochiq siyosiy muloqot shakllanmoqda. Tashqi savdo, energetika, transport-kommunikatsiya loyihalari va iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashish kabi yo‘nalishlarda sezilarli yaqinlashuv kuzatilmoqda. Bu esa mintaqaviy integratsiyani faqat siyosiy emas, balki iqtisodiy va gumanitar sohalarda ham mustahkamlayapti.   Mutaxassis, shuningdek, “C5+” formati – AQSh, Yevropa Ittifoqi, Yaponiya, Koreya Respublikasi va Xitoy kabi yirik tashqi hamkorlar bilan mintaqaviy muloqot maydonining kengayib borayotgani haqida to‘xtalib o‘tdi. Bu format, Gafarovning fikricha, mintaqaviy manfaatlarni global kun tartibiga olib chiqish, xavfsizlik, barqarorlik va taraqqiyot bo‘yicha birgalikda yechimlar topishda muhim vositaga aylanmoqda.   Suhbat davomida u O‘zbekiston tashqi siyosatining ochiqlik va konstruktiv hamkorlikka asoslangan yangi modeli, davlatlararo ishonch muhitining kuchayishi va bu jarayonlarda fuqarolik jamiyati roliga ham alohida e’tibor qaratdi.   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.

Yaqinda Geopolitika Norge’ga bergan suhbatida doktor Akram Umarov O‘zbekistonning tashqi siyosat konsepsiyasi, uning strategik ustuvorliklari va xalqaro akademik hamkorlikning ahamiyati haqida fikr bildirdi. U O‘zbekistonning mintaqaviy bog‘lovchi halqa sifatidagi o‘rni tobora ortib borayotganini va muvozanatli xalqaro aloqalarni qo‘llab-quvvatlash orqali barqaror rivojlanishga hissa qo‘shishga intilayotganini ta’kidladi. Mamlakat istiqboli haqida mulohaza yuritarkan, u O‘zbekistonni mintaqaviy innovatsiyalar, yashil energetika va raqamli o‘zgarishlarning faol ishtirokchisi sifatidagi tasavvurini bayon etdi.   Doktor Umarov ta’kidlashicha, IXTI va Geopolitika o‘rtasidagi hamkorlik umumiy qadriyatlarga asoslangan: dalillarga tayanuvchi siyosat, tanqidiy fikrlash va ochiq muloqot. Geosiyosiy vaziyat keskinlashgan bir paytda Markaziy Osiyoni Shimoliy Yevropa bilan bog‘laydigan bunday mintaqalararo hamkorlik nafaqat yangi g‘oyalarni, balki tinch va hamma uchun ochiq xalqaro hamkorlikning aniq yo‘llarini ham taklif etishi mumkin.   Geopolitika.no’da o‘qing   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.

Paradigma.uz studyasida Islomxon Gafarov xalqaro siyosatdagi keskin burilishga sabab bo‘lishi mumkin bolgan hodisani tahlil qildi. Siyosatshunos intervyusida Rossiyaning “Tolibon”ni rasmiy ravishda tan olishi ortida turgan geosiyosiy maqsadlar, AQShning ehtimoliy reaktsiyasi hamda mintaqadagi navbatdagi harakatlar haqida fikr bildirdi.   Uning ta’kidlashicha, bu qadam Rossiyaning Afg‘onistondagi ta’sirini kuchaytirish va mintaqaviy xavfsizlikni o‘z nazorati ostida saqlab qolish harakati sifatida qaralmoqda. Navbat kimda? Bu endi Markaziy Osiyo davlatlari va Xitoyning pozitsiyasiga bog‘liq.   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.    

IXTI katta ilmiy xodimi Nargiza Umarovaning “Consultations on International Policy and Economy” tahliliy markazi rahbari Fikrat Shabanovga bergan intervyusida Markaziy Osiyodagi transport geosiyosatiga oid keng qamrovli mavzular muhokama qilindi. Umarova xalqaro munosabatlarda transport yo‘laklarining mohiyati va ahamiyatini batafsil tushuntirib, ularning ikki yoqlama vazifasini – iqtisodiy integratsiya vositasi va geosiyosiy ta’sir quroli sifatida xizmat qilishini ta’kidladi. O‘rta (Transkaspiy) yo‘lagiga alohida e’tibor qaratildi. Uning aytishicha, sanksiyalar bosimi tufayli Rossiya va Belarus orqali o‘tuvchi shimoliy yo‘nalishning zaiflashishi fonida bu yo‘lak tobora muhim strategik ahamiyat kasb etmoqda.   Umarova mintaqa davlatlari, xususan, O‘zbekiston hozirgi geosiyosiy vaziyatni yangi yo‘nalishlarni rivojlantirish uchun imkoniyat sifatida qo‘llayotganini ta’kidladi. Qozog‘iston, Kaspiy dengizi, Ozarbayjon, Gruziya va Turkiya orqali o‘tadigan O‘rta yo‘lak Jahon banki va YeTTB tadqiqotlari tufayli modernizatsiya va raqamlashtirishning asosiy obyektiga aylandi. Uning fikricha, Ozarbayjon Boku-Tbilisi-Kars loyihalari va Alat portini modernizatsiya qilish orqali Markaziy Osiyoni Yevropa bilan bog‘lovchi infratuzilmada muhim rol o‘ynamoqda.   O‘zbekistonni Afg‘oniston orqali Pokiston portlari bilan bog‘laydigan janubiy yo‘nalishni rivojlantirish ham muhim mavzu bo‘ldi. Umarova Transafg‘on temir yo‘lini barpo etish tashabbusi aynan O‘zbekistonga tegishli ekanligini va bu g‘oya Ukraina inqirozidan oldin paydo bo‘lganini alohida ta’kidladi. Ushbu loyiha nafaqat eksport yo‘llarini xilma-xil qilish usuli, balki O‘zbekistonning geoiqtisodiy ahamiyatini oshirish vositasi sifatida ham qaralmoqda. U mintaqaga Hind okeaniga chiqish imkoniyatini va Eron hamda Rossiya yo‘nalishlariga muqobil yo‘lni taqdim etadi. Bu ayniqsa sanksiyalar va beqarorlik sharoitida dolzarb ahamiyatga ega.   Shuningdek, intervyuda O‘zbekistondan Fransiyaga uran kabi strategik tovarlarni yetkazib berishning siyosiy va logistik jihatlari muhokama qilindi. Umarovaning ta’kidlashicha, Ozarbayjonning pozitsiyasi va geosiyosiy keskinlik bilan bog‘liq cheklovlarga qaramay, Rossiya orqali yetkazib berish davom etmoqda, chunki temir yo‘l aloqasi hamon faoliyat yuritmoqda. Uning nutqida O‘zbekiston kabi kichik davlatlar nafaqat tashqi ta’sir obyektlari, balki logistika strategiyasining mustaqil tashabbuskorlari va faol ishtirokchilari bo‘lishi mumkinligi haqidagi fikr muhim o‘rin egalladi.   Suhbat yakunida Nargiza Umarova transport siyosatidagi zamonaviy raqobat an’anaviy infratuzilma tushunchasidan ancha kengayganini – u raqamlashtirish, tariflarni muvofiqlashrish, ekologik jihatlar va siyosiy barqarorlikni o‘z ichiga olishini ta’kidladi. Barqaror, ko‘p variantli logistika aloqalarini shakllantirish Markaziy Osiyo uchun ustuvor vazifaga aylanmoqda. Mintaqa mamlakatlarining o‘z tranzit holatini strategik ustunlikka aylantira olishi ularning hamjihatlikda harakat qilish qobiliyatiga bog‘liq.   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.

Xalq deputatlari Samarqand shahar kengashi va shahar hokimligining “Samarqand” gazetasida e’lon qilingan maqolada IXTI tashrif buyuruvchi kichik tadqiqotchi Eshwin Raguraman Samarqandga qilgan tashrifi davomida Yangi O‘zbekistonning sayyohlik salohiyati va mehmonlarga yaratilgan imkoniyatlarini bevosita o‘rganib kelganini ta’kidlaydi. U shahar markazidagi tarixiy yodgorliklar – Registon majmuasi, Gur-Emir maqbarasi va Shohi Zinda majmuasi kabi noyob obidalarning restavratsiya va infratuzilma jihozlash jarayonlarini mahalliy mutaxassislar bilan yaqindan o‘rganganini qayd etadi.   Raguraman, shuningdek, Samarqandning zamonaviy mehmonxonalar tarmog‘i, avtobus va poyezd qatnovlari, shuningdek, madaniy tadbirlar orqali xalqaro sayyohlar uchun jozibali va qulay muhit yaratilayotganini ta’kidlaydi.   * Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.