Biz antropologik omillarning davlat va jamiyat qurilishining ayrim sohalariga ta’sirini tahlil qilish, shuningdek, har ikki mamlakat va Markaziy Osiyoning alohida mintaqalarining ziddiyatli salohiyati darajasini aniqlash bilan bog‘liq mavzularda dalillarga asoslangan tadqiqotlar va maslahatlarni taklif etamiz. Tadqiqotlar doirasida olingan ma’lumotlar yirik loyihalarning tavakkalchiliklarini baholash, davlat va nodavlat tuzilmalari tomonidan samarali siyosat yuritishda hisobga olish, chuqur, har tomonlama va mustaqil tahlil qilish uchun mustahkam empirik asos yaratadi. grantlar, ta'lim dasturlari va ta'lim.
Antropologiya va konfliktologiya laboratoriyasi (keyingi o‘rinlarda “Laboratoriya” deb yuritiladi) O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti huzuridagi Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar institutining ilmiy-tadqiqot bo‘limi hisoblanadi. Bundan ko‘zlangan asosiy maqsad – O‘zbekiston va jahonning ayrim mintaqalarida antropologiya va konfliktologiyaning dolzarb muammolarini o‘rganish uchun tegishli axborot-tahliliy, prognoz hujjatlari va tavsiyalar tayyorlash, ta’lim dasturlarini amalga oshirish, ilmiy nashrlar va boshqa nashrlarni ishlab chiqish.
Laboratoriyada davlat va xususiy ta’lim, ilmiy-tadqiqot va xalqaro tashkilotlarda boy tajribaga ega bo‘lgan o‘zbek olimlaridan iborat ahil jamoa ishlaydi. Bu fanlararo asosda tadqiqot olib borish imkonini beradi.
Jamoa antropologiya, sotsiologiya, xalqaro munosabatlar va siyosatshunoslik sohalarida tan olingan olimlardan iborat bo‘lib, ular tegishli diplom va sertifikatlar bilan tasdiqlangan. Laboratoriya xodimlari Oʻzbekistonning barcha hududlarida ham, Markaziy Osiyoda ham dala tadqiqotlarini tayyorlash va oʻtkazish boʻyicha tajribaga ega.
Laboratoriya o'zining empirik tadqiqot bazasiga va turli tuzilmalardan statistik, demografik, ijtimoiy-iqtisodiy va boshqa ma'lumotlarga kirish imkoniyatiga ega. Bularning barchasi birgalikda qo‘yilgan maqsad va vazifalardan kelib chiqib, axborot-tahliliy materiallarni ishlab chiqish, ular asosida strategik g‘oyalarni tayyorlash va siyosiy va ijtimoiy-demografik sohalarning butun doirasi bo‘yicha aniqlangan muammolarni hal qilish yo‘llarini taklif qilish imkonini beradi. Ya'ni, laboratoriya manfaatdor tomonlar bilan ilmiy hamkorlik qilish uchun zarur ilmiy va ekspert maslahat salohiyatiga ega.
Shu bilan birga, antropologiya va konfliktologiya nazariyasi va amaliyoti kontekstida quyidagi dolzarb masalalarni ko'rib chiqish mumkin:
- Markaziy Osiyodagi xalqaro munosabatlar;
- mintaqashunoslik va mamlakatshunoslik;
- Markaziy Osiyoning muayyan mamlakati yoki O‘zbekiston mintaqasining antropologik o‘ziga xos xususiyatlari;
- O‘zbekiston mintaqalari va Markaziy Osiyo davlatlarining etnik va madaniy xilma-xilligi;
- O‘zbekiston va Markaziy Osiyo xalqlari mentalitetidagi diniy va etnik o‘ziga xoslikning o‘zaro bog‘liqligi;
- norasmiy tuzilmalarning O'zbekiston va Markaziy Osiyo mamlakatlari jamiyatiga ta'siri;
- Markaziy Osiyo mamlakatlari milliy elitasining antropologik portretini shakllantirish;
- Oʻzbekiston Respublikasi, Markaziy Osiyo mamlakatlari va Afgʻonistondagi mojarolar intensivligining oʻzgarish dinamikasi, bunda chegara hududlariga alohida eʼtibor qaratildi.
Laboratoriyaning asosiy usullari sotsiologik so'rovlar, fokus-guruh muhokamalari, ekspert so'rovlari, chuqurlashtirilgan intervyular va tadqiqot uchun empirik materiallar to'plashga qaratilgan boshqa tadbirlardir.
Janob Azamat Seitov (O‘zbekiston), 46 yosh, Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universitetining Istiqbolli Xalqaro Tadqiqotlar Instituti (IXTI) Antropologiya va konfliktologiya laboratoriyasi mudiri: fanlararo asosda xalqaro munosabatlarning dolzarb masalalari, antropologiya va konfliktologiya nazariyasi va amaliyoti kontekstida mintaqashunoslik va mamlakatshunoslik; chegara hududlariga e'tibor qaratgan holda Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi ziddiyat darajasining antropologik o'ziga xos xususiyatlari; hamda yetakchi xorijiy ilmiy tashkilotlar bilan qo‘shma loyihalarni (dasturlarni) amalga oshirish bo‘yicha uzoq muddatli hamkorlikni yo‘lga qo‘yadi.
Markaziy Osiyo asta-sekin yangi texnologik tuzilmaga o‘tish global jarayonining bir qismiga aylanib bormoqda, uni Klaus Shvab “To‘rtinchi sanoat inqilobi” (FIR) deb atagan. Bu jarayon mintaqaning iqtisodiy o‘sishining lokomotivlari bo‘lgan va raqamlashtirish va startaplar va venchur kapital ekotizimini yaratishga katta sarmoya kiritayotgan, bosqichma-bosqich raqamli xizmatlar eksportchilariga aylanib borayotgan O‘zbekiston va Qozog‘istonda eng faol.
Ayni paytda, ular Markaziy Osiyoni raqamlashtirish haqida gapirganda, ko'pincha uning iqtisodiy va texnologik jihatlarini e'tiborga olishadi, qadriyat va bir-biriga chambarchas bog'liq axloqiy jihatlar esa akademik darajada yetarlicha rivojlanmagan. Biroq, Maks Veber, Jozef Shumpeter va Duglas Nort tomonidan olib borilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, mafkuraviy, qiymat va institutsional paradigmalar iqtisodiy va texnologik rivojlanishning tabiatiga bevosita ta'sir qiladi. Bundan tashqari, texnologiyalarning o'zi yangi qiymat tizimini mustahkamlashga va oldingi qiymat tizimlarini o'zgartirishga ta'sir qiladi. Markaziy Osiyo uchun bu har qachongidan ham dolzarbdir, chunki mintaqa bugungi kunda qadriyatlar tizimlari o‘rtasidagi raqobatga duch kelmoqda.
Maqolani shu yerda ko‘ring
O‘zbekiston GSP+ benefisiar maqomini olishi bilan unga tovarlarni bojsiz eksport qilish imkonini berildi. Biroq bozor ma'lumotlari va sertifikatlashning yetishmasligi, sifat nazorati bilan bog'liq muammolar hali ham eksportga to'sqinlik qilmoqda. Mamlakat turli sohalarda, jumladan, qishloq xo‘jaligi va turizmda salohiyatga ega, ammo shu bilan birga infratuzilmani yaxshilash kerak. O‘zbekiston jahon bozorida o‘z salohiyatidan to‘liq foydalanish uchun o‘zining yuqori eksport salohiyatiga ega tarmoqlarini ilgari surish va rivojlantirishi zarur. Mamlakat GSP+ sxemasi uchun mezonlarga javob berdi, ammo ularni to'liq amalga oshirishi kerak. Oʻzbekiston GSP+ imtiyozlaridan nega toʻliq miqyosda foydalanmayotgani haqida koʻproq maʼlumot olish uchun havola orqali tahliliy ma'lumotnomani o'qing.
Yuklab olish